Page Text
________________
६४
अन्त्यकर्मदीप के
पूजां विधाय पादार्घ सम्पाद्य हस्ते गृहीत्वा अद्येह अमुकगोत्रप्रेतपित्रादिश्राद्धसम्बन्धिन: ( प्रेताश्वश्यादित्रयश्राद्धसबन्धिन: ) कालकामसंज्ञका विश्वेदेवाः एष पादार्थो वोऽस्तु । इति पादार्घं दद्यात् ।
(१) ततः प्रेतमण्डलं गत्वा कृतापसव्यो वामं जानु निपात्य दक्षिणाभिमुख: तिलान् गृहीत्वा -
गतोऽसि दिव्यलोकं त्वं कृतान्तविहितात्पथः ।
मनसा वायुभूतेन वित्वाहं नियोजये ||
पूजयिष्यामि भोगेन" इति पठित्वा 'प्रेतकृत्ये भवान्मया निमन्त्रित ' इत्युत्तराभिमुखं निमन्त्रयेत् । निमन्त्रितोऽस्मीति प्रतिवचनम् । अक्रोधनैरित्यादिपादपूजनान्तं विधाय पादार्घ सम्पाद्य हस्ते गृहीत्वा अहामुकगोचामुकप्रेत ( गोत्रे प्रेते ) एष पादार्घस्तवोपतिष्ठतामिति दत्त्वा सव्येनाचम्य पचगव्येनाभिषिक्तः पित्रादिमण्डलं गच्छेत् ।
तत्र वामं जानु निपात्य कृतापसव्यो दक्षिणाभिमुखः तिलान् गृहीवोत्तराभिमुखं (२) पित्रादिब्राह्मणं निमन्त्रयेत् ।
(1) अत्र “प्रेते एकोद्दिष्टं पितृषु पार्वणं कृतपच्छौचानाचान्तान्द्वौ देवे पूर्ववत् अथ प्रथमं प्रेतम् अनन्तरं पितॄन् पूर्ववदुपवेश्य देवानभ्यर्च्याथ पित्र्येऽर्घ्यपात्रासादनान्ते चतु
पात्रेषु दर्भानयुग्मानन्तयाप आसिच्य सकृदनुमन्त्र्य प्रेताऽर्थे तूष्णीं तिलानोप्य अन्येषु मत्रेणावपेत् तानि चत्वारि गन्धादिभिरभ्यर्चये ( ये ) रन्नथ प्रेतपात्रं प्रेताय तूष्णीं निवेद्याघ्र्योदकं चतुर्थोशं दत्वांशत्रयं त्रिषु पितृपात्रेषु “समानी व आकूतिरिति निनयेत्” इति आश्वलायनगृह्यपरिशिष्टे (अ०३।११) दैवब्राह्मणोपवेशनपूर्वकं प्रेतत्राह्मणोपवेशनं विधाय पितृब्राह्मणानां पश्चादुपवेशनविधानात् अर्घ्यपात्रोदकदानस्याऽपि प्रेताय पूर्व विधानात् देवकृत्यानन्तरं प्रेतकृत्यं पूर्वं कृत्वाऽनन्तरं पितृकृत्यं कर्तव्यमिति लभ्यते । अन्यत्र दैवपित्र्यकृत्ययोरव्यवधानेऽपि अत्र प्रेतकृत्येन व्यवधानं सोढ - व्यमेव । प्रेतसपिण्डीकरणार्थमेव तत्प्रस्तावात् । संमतं च दैवपित्र्यकृत्ययोर्मध्ये प्रेतकृत्यकरणं वाचस्पत्यादीनाम् । अतस्तदनुसारेणैव प्रयोगो निर्दिष्ट इति बोध्यम् ।
1
(२) व्युत्क्रममृते तु हेमाद्री ब्राह्मे
मृते पितरि यस्याथ विद्यते च पितामहः । तेन देयास्त्रयः पिण्डाः प्रपितामहपूर्वकाः ॥ तेभ्यस्तु पैतृकः पिण्डो नियोक्तव्यस्तु पूर्ववत् । इति ।
एवं च पितामहजीवने सर्वत्र सङ्कल्पवाक्ये प्रेतपितामहप्रपितामहवृद्धप्रपितामहानाम् इत्यादिकं योज्यम् । एवं
| SR No. | 010150 |
| Book Title | Antya Karm Dipak |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nityanandparvati |
| Publisher | Chaukhamba Sanskruti Pustakalaya |
| Publication Year | 1952 |
| Total Pages | 169 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Ritual_text, Ritual, Religion, & Vidhi |
| File Size | 11 MB |