________________
२७
अस्थिसञ्चयनम् । • 'असौ'इत्यस्य स्थाने प्रथमान्तं प्रेतनाम प्रयोज्यम् । दह्यमाने प्रेते तदुपरि तिलान् विकिरत् । ततः (१)सप्त समिधोऽभ्यादाय एकैकां प्रदक्षिणां कुर्वन् “क्रव्यादाय नम” इति पठन् एकैको प्रक्षिपन् चितोपरि सप्त समिधः प्रक्षिपेत् | उल्मुकोपरि कुठारेण सप्त प्रहारांश्च दद्यात् । अत्रावसरे पुत्रादिभी रोदितव्यम्(२)। अनुभाविनां पुत्रादीनां वपनम् । रात्रौ चेत् दहनं श्वस्तनी वपनक्रिया । “वपनं नेव्यते रात्रौ श्वस्तनी वपनक्रिया” इति संग्रहोक्तेः । ___ अर्धदग्धे प्रेते अन्त्यजादिभिश्चिताया: स्पर्श घेनुत्रयम् प्रायश्चित्तम् । प्रेतस्यैव साक्षाच्चण्डालादिस्पर्शे १५ धेनवः । अत्र चिताचाण्डालान्यादयो देवलवचनेन निषिद्धा न ब्राह्याः । पर्युषितशवदाहे ३ धेनवः । कपोतावशेषं शरीरं ज्ञात्वा ऽवशिष्टभागमादाय नूतनवस्त्रेणावष्टेय 'ॐ धर्माय नम' इति मन्त्रेण अप्सु प्रक्षिपेत् |
ततोऽस्थिसञ्चयनम् । एतच्च-प्रथमेऽह्नि तृतीये वा सप्तमे नवमे तथा ।
अस्तिसञ्चयनं कार्य दिने तद्गोत्रजः सह ।। प्रदद्याद धूपदीपौ च तण्डुलांश्च तिलान् क्षिपेत् । आमपिष्टं च नैवेद्यं क्षीरं च विनिवेदयेत् ॥ सौव शक्तितो नागं गां च दद्याद् द्विजन्मने। कृताञ्जलिस्ततोब्रूयात् प्रीयतां नागराडिति॥
पुनस्तेषां प्रकुर्वीत नारायणबलिक्रियाम् । तया लभन्ते स्वर्वास मुच्यन्ते सर्वपातकैः ॥ इति। .
इति नागदष्टविधिः । . (१) आदिपुराणेनिश्शेषस्तु न दग्धव्यः शेष किञ्चित्त्यजेत्ततः । गच्छेत् प्रदक्षिणाः सप्त समिभिः सप्तभिः सह ॥ देयाः प्रहाराः सप्तैव कुठारेणोल्मुकोपरि । क्रव्यादाय नमस्तुभ्यमिति जप्यं समाहितैः ॥
__ नावेक्षितव्यः क्रव्यादो गन्तव्या च ततो नदी । इति । (२) रोदितव्यं ततो गाढं तेन तस्य सुखं भवेत् । इति गारडोक्तेः।
“अर्धे दग्धेऽथवा पूणे स्फोटयेत्तस्य मस्तकम् । गृहस्थानां तु काष्ठेन, यतीनां । श्रीफलेन च" ॥ ( यतीनां श्रीफलेन पूर्वमेव भित्त्वा गङ्गायां निक्षिपेत् ) इत्यादिना काष्ठेन मस्तकभेदनं कृत्वा "अस्मात्त्वमिति मन्त्रेण आज्याहुति विधाप ततो रोदनमुक्तं गारुडे । परंतु मस्तकभेदनादिकाचरणं पर्वतीवानां नास्ति। कात्यायनोक्तमात्रस्यैव तैस्साकल्येनानुष्ठीयमानत्वात् ।