________________
A1
भनेका व्यवस्थाप्रमाणम् ]
[ ३५१ तादेव च क्षीरादेर्दयादीनामुद्भव इत्येतद पनुपपर्न स्यात्, साध्यस्थासम्भवादेव, यतः सर्वरणात् सम्भवाभाव एव नियताजन्मेत्युच्यते, तच्च सत्कार्थवादे दुर्वचम् , सति सम्भवे सर्वस्माद् भावापत्तरनिवारणात् , असति च 'सर्वभाद्' इति वचनस्य नरर्थक्यात् ३ तथा साध्यस्याभावादेव न नियताजसावं इत्याह- सीव्यस्याऽसम्भवादवेति। अमुकस्य कार्यस्थामुकादेव भावो न सतादिति सिद्धौ . सत्यामेव नियताजन्मति प्रसिद्धयति, सत्कार्यवादे तु सतो जन्मैव विद्यते, · नाऽमुस्थाऽमुप्माजन्मत्यभिधातुं शक्यमिति कुतो नियतमाम ? सतोऽपि जन्य कस्यचिदतिशयस्योत्पादनभन्तरापि तकरण किञ्चिदेष्टव्यम् , एवमन्यदयतिशयोत्पादकरवाभावाविशेषात् कि नतकारणं भवेद् ? इति सर्वस्मात् सम्भवे कथं नियताजन्म?, सतो जन्नोऽसम्भवे च 'सर्वस्माद्' इतिहेत्वर्थकपञ्चायुक्तरप्यनुपपत्तिरित्या६-यत इति। तच सर्वरगाव साभवाभावतो नियताज च। प्रसक्तस्य निषेधो भवति, नाऽ. પ્રતિ માલ્ ય
િમ્પવો મ ત વતિય कुतश्चिद् हेतोः कतु शया, सत्कार्यवादे च कार्य सत्वस्याऽविशेषाद् विशेषान्तरस्थ वक्तुमशक्यत्वात् प्रतिनियतकारणापेक्षयेवाऽन्यापेक्षयाऽयुत्पादसम्भवे सर्वगाद् भावापत्तितः सर्वस्मात् सम्भाऽभावाऽसिद्धया न नियताजन्मप्रसिद्धिरित्याह- सति सम्भव इति-सत उत्पादसम्भवे सतीत्यर्थः । यदि च सत उत्पाद ५५ न सम्भवति तहिं न सर्वस्य कस्यचित् कात्विमिति कारणत्वार्थकपञ्चमीविभफिरव सशदानोत्पतुमहतीति 'सर्वाद' इति वमशक्यत्वे 'सर्वगात् सम्भवाभावः' इत्यपि नाभिधातुं शक्यमिति कथं ततो नियताजन्मप्रसिद्धिरित्याह- असति चेति-सतो जन्मनः सम्भवेऽसति चेत्यर्थः। - चतुर्थहेतुं भावयति- तयेति। सत्कार्यवादे 'शतस्य शक्य
