________________
[ ३११
भनेका व्यवस्थाप्रकरणम् ]
"लोइयपरिच्छयसुहो, णिच्छयवयणपडिवत्तिमग्गो य । अह पण्णवणाविसओ त्ति, तेण वीसत्थमुवणीओ।।"
(सम्मति० का० १, गा० २६] लौकिक परीक्षकाणां- व्युत्पत्तिविकल-तद्युक्तमाणिनाम् , सुख-सुखप्रतिपरयुपायः, निश्चयवचनस्य-एका-ऽनेकात्मकनिश्चयवाक्यस्य, प्रतिपत्तिमार्गः-- प्रामाण्यप्रदशेक, 'अथ' इत्यवधारणे, प्रज्ञापनाविषय:-प्रकृतनिदर्शनवाक्यविषयो रत्नावलीदृष्टान्तः, इतितेन कारणेन, विश्वस्त- निशिई यथा ज्ञायते तथा, 'ज्ञापयितुम्' इति शेषः, उपनीत:- उपदर्शितः।।।
न चावल्यवस्थातः प्राग उत्तरकाले च रत्नानां नियतोपलम्भात प्रमाणावस्यायाश्च प्रागुत्तरकालं नयानां तदभावादुदाहरणवैषम्यमिति वाच्यम्, प्रमाणस्यैका-ऽनेकात्मकोपपत्तिमात्रामविल्यवस्थोदाहरणोपादानात् , सर्वथासाभ्ये दृष्टान्त दाकिभावानुपपत्तः ।
उतार्थ सातिगाथासंघादमाह- तदाहेति। 'लोइय." इति"लौकिक-परीक्षकसुखो निश्चयवचनप्रतिपत्तिमार्गश्च । अथ प्रज्ञापनाविषय इति तेन विश्वमुपनीतः ॥ इति संस्कृतम्। विवृणोतिलौकिकेति। व्युत्पत्तति - व्युत्पत्तिविकलाः प्राणिनो लौकिका, व्युत्पत्ति युक्ताः प्राणिनः परीक्षकास्तषामित्यर्थः। 'सुख' इत्यस्य विवरणम्सुखप्रतिपत्त्युपाय इति-लौकिक-परीक्षकाणां सुखेन-अनायासेन, या दान्तिकस्य प्रतिपत्तिः-शानम्, तदुपाय:- तन्निमित्तमित्यर्थः । 'निश्चयवचनस्य' इत्यस्य विवरणम्- एकाने कात्मकनिश्चयवाक्यस्येति, एच. भग्रेऽपि ज्ञेयम् ॥
दार्शन्तिकवेषम्यान्नोफष्टान्तः सङ्गत इत्याशय प्रतिक्षिपतिन चेति- अस्य 'वाच्यम्' इत्यनेनाव:। तदभावात् नियतोपलम्भा
