________________
सम्यग्ज्ञानचन्द्रिका भाषाटीका ]
[ ७२७
टीका - विग्रहगति कौ जे प्राप्त भए, जैसे च्यारचों गतिवाले जीव, बहुरि प्रतर अर लोकपूरणरूप केवल समुद्घात को प्राप्त भए असे सयोगी - जिन, बहुरि सर्व अयोगी- जिन, बहुरि सर्व सिद्ध भगवान ए सर्व अनाहारक है । अवशेष सर्व जीव आहारक ही है ।
सो समुद्घात के प्रकार है ? सो कहै है
drusसायवेवियो य मरणंतियो समुग्धादो । तेजाहारो छट्ठो, सत्तमश्र केवलीरगं तु ॥ ६६७॥
वेदनाकषायवैर्विकारच, मारणांतिकः समुद्घातः । तेजआहारः षष्ठः, सप्तमः केवलिनां तु ॥ ६६७ ||
टीका - वेदना, कषाय, वैक्रियिक, मारणांतिक तैजस, छठा आहारक, सातवां केवल ए सात समुद्घात जानने । इनिका स्वरूप लेश्या मार्गणा विषै क्षेत्राधिकार में कहा था, सो जानना ।
समुद्घात का स्वरूप कहा, सो क है है -
मूलसरीरमछंडिय, उत्तरदेहस्त जीवपिंडस्स । णिग्गमणं देहादो, होदि समुग्धादणामं तु ॥ ६६८ ॥
मूलशरीरमत्यक्त्वा उत्तरदेहस्य जीवपिंडस्य ।
निर्गमनं देहाद्भवति समुद्घातनाम तु ।।६६८।।
1
टीका - मूल शरीर को तो छोड़े नाही, बहुरि कार्मारण, तैजसरूप उत्तर शरीर सहित जीव के प्रदेश समूह का मूल शरीर ते बाह्य निकसना, सो समुद्घात जैसा नाम जानना ।
श्राहारमारतिय दुगं पि णियमेण एगदिसिगं तु ।
दस - दिसि गदा हु सेसा, पंच समुग्धादया होंति ॥ ६६६ ॥
आहारमारणांतिक द्विकमपि नियमेन एकदिशिकं तु ।
दशदिशि गताहि शेषाः पंच समुद्घातका भवति ॥ ६६९ ॥