Page Text
________________
...... दशवैकालिके वितीयाध्ययनम्। व्यमिति गाथार्थः । श्यं किल गाथा जिन्नकर्तृकी ॥ अतः पवनादिषु न पुनरुक्तदोष इति । सांप्रतं तत्त्वजेदपर्यायैाख्येति न्यायाबूमणस्यैव पर्यायशब्दाननिधिसुराह ॥ पवश्ए अणगारे, पासंडे चरगतावसे निस्कू ॥ परिवाश्ये य समणे, निग्गंथे संजए मुत्ते ॥ १६४ ॥ व्याख्या ॥ प्रकर्षण बजितो गतः प्रबजितः । श्रारम्नपरिग्रहादिति गम्यते । अगारं गृहं तदस्यास्तीत्यगारो गृही। न अगारोऽनगारः । प्रव्यनावग्रहरहित इत्यर्थः। पाखएमं व्रतं तदस्यास्तीति पाखएकी । उक्तं च “॥ पाखएकं व्रतमित्याहुस्तद्यस्यास्त्यमलं नुवि ॥ स पाखएकी वदन्त्यन्ये, कर्मपाशाहिनिर्गतः ॥" चरतीति चरकस्तप इति गम्यते । तपोऽस्यास्तीति तापसः । निदणशीलो निकुः । निनत्ति वाष्टप्रकारं कर्मेति लिनुः । परि समन्तात्पापवर्जनेन व्रजति गतीति परिव्राजकः । चः समुच्चये । श्रमणः पूर्ववत् । निर्गतो ग्रन्था निर्यन्थः बाह्यान्यन्तरग्रन्थरहित इत्यर्थः । समेकीनावेनाहिंसादिषु यतः प्रयत्नवान् संयतः । मुक्तो बाह्यान्यन्तरेण ग्रन्येनैवेति गाथार्थः ॥ तिने ताई दविए, मुणी य खते य दंतविरए य ॥ लूहे तीरहे वि य, हवंति समणस्स नामाई ॥ १६५ ॥ व्याख्या ॥ तीर्णवांस्तीर्णः संसारमिति गम्यते । त्रायत इति त्राता धमकथादिना संसारःखेच्य इति जावः । रागादिनावरहितत्वाद्र्व्यम् । अवति गठति तांस्तान् झानादिप्रकारानिति अव्यम् । मुनिः पूर्ववत् । चः समुच्चये। दाम्यतीति क्षान्तः क्रोधविजयी । एवमिन्द्रियादिदमनादान्तः । विरतः प्राणातिपातादिनिवृत्तः । स्नेहपरित्यागादाः । तीरेणार्थोऽस्येति तीरार्थी । संसारस्येति गम्यते । तीरस्थो वा सम्यक्त्वादिप्राप्तेः संसारपरिमाणात् । एतानि नवान्त श्रमणस्य नामानि अनिधानानीति गाथार्थः । निरूपितः श्रमणशब्दः । अधुना पूर्वशब्दश्चिन्त्यते । अस्य च त्रयोदशविधो निक्षेपः। तथा चाह ॥णामं उवणा दविए, खेत्ते काले दिसि नावखेत्ते य ॥ पन्नवगपुववनू, पाहुडअश्पाहुडे नावे ॥ १६६ ॥ ॥ व्याख्या ॥ नामस्थापने कुमे । अव्यपूर्वमङ्कुराबीजं दनः दीरं फाणितास इत्यादि । क्षेत्रपूर्वं यवदेत्रामातिदेवं तत्पूर्वकत्वात्तस्य । यपेक्षया चान्यथाप्यदोपः। कालपूर्व पूर्वः कालः शरदः प्रावृट, रजन्या दिवस इत्यादि । यावलिकाया वा समय इत्यादि । दिकपूर्वं पूर्वा दिगियं च रुचकापेदया । तापक्षेत्रपूर्वमादित्योदयमधिकृत्य यत्र या पूर्वा दिक् । उक्तं च " जस्स ज यादिच्चो, उदेश सा तस्स होश पुत्व दिसा ॥” इत्यादि । प्रज्ञापकपूर्व प्रज्ञापकं प्रतीत्य पूर्वा दिकू । यदनिमुख एवासी सेव पूर्वा । पूर्वपूर्व चतुर्दशानां पूर्वाणामाद्यं तच्च उत्पादपूर्वम् । एवं वस्तुप्रातृतातिप्रानृतेप्वपि योजनीयम् । थप्रत्यदास्वरूपाणि चैतानि । लावपूर्वमायो नावः स
| SR No. | 010035 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | Samaysundar, Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1900 |
| Total Pages | 771 |
| Language | Prakrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 60 MB |