________________
६७८ राय धनपतसिंघ बहारका जैनागमसंग्रह, नाग तेतालीस (४३) -मा.
एटले प्राये उपयोगथी जोईने लावेल एवं जक्तपान प्रशस्त छे तेमज (जिरकु के० ) निकुः एटले साधु जे ते ( संसघकप्पेण के० ) संसृष्टकल्पेन एटले खरडेल पात्र, कडी विगेरे वडे आहार ग्रहण करवानी विधिवडे ( चरि के० ) चरेत् एटले विचरे. तथा ( जई के० ) यतिः एटले साधु जे ते ( तायसंसह के० ) तातसंसृष्ट एटले तात संसृष्ट विषे ( जश्ा के० ) यतेत एटले यत्न करे. ॥ ६ ॥
( दीपिका. ) अथ तद्विशेषस्योपदर्शनायाह । श्रकीर्णात्रमानविर्वजना च विहारचर्या कृषीणां प्रशस्ता इति । श्राकीणं च श्रवमान विवर्जना च विहारचर्या ऋषीणां प्रशस्ता । तत्राकीर्ण राजकुल संखड्यादि । श्रवमानं स्वपकपर पक्षप्राजत्यजं लोक बहुमानादि । अस्य विवर्जनम् । आकीर्णे हस्तपादादिलूषणदोषो जवेत् । श्रवमानेऽलाजाधाकर्मादिदोषो जवेत् । तथा उत्सन्नदृष्टाहृतं प्राय उपलब्धमु पनीतम् । उत्सन्नशब्दः प्रायोवृत्तौ वर्तते । यथा देवा उसन्नं सायं वेयणं वेयंति । किमेतदित्याह । जक्तपानमोदनारनालादि । इदं च उत्सन्नदृष्टाहृतं यत्र उपयोगः शुद्ध्यति । त्रिगृहान्तरादारत इत्यर्थः । एवंभूतमुत्सन्नदृष्टाहृतं जक्तपानमृषीणां प्रशस्तमिति योगः । तथा निक्षुः साधुः संसृष्टकल्पेन हस्तमात्रकादिसंसृष्ट विधिना चरेदिति उपदेशः । अन्यथा पुरःकर्मादिदोषः स्यात् । संसृष्टमेव विशिनष्टि । तजातसंसृष्ट इति । श्रमगोरसादिसमानजातीय संसृष्टे मात्रकादौ यतिर्यतेत यत्नं कुर्यात् । तातसंसृष्टे संमार्जनादिदोषः स्यादित्यनेनाष्टङ्गसूचनम् । तद्यथा संसठे हवे संसठे मत्ते सावसेसे दवे । अत्र प्रथमो नङ्गाः श्रेयान् शेषाः स्वयं चिन्त्याः ॥ ६ ॥
(टीका.) इयं साधूनां विहारचर्येति सूत्रस्पर्शनमाह ॥ दवे सरीर जवि, नावे संज
तस्स ॥ उग्गहिया पग्ग हिश्रा, विहारचरिश्रा मुणे श्रवा ॥ ३९॥ व्याख्या ॥ साधूनां विहारचर्या धिकृतेति साधुरुच्यते । स च द्रव्यतो जावतश्च तत्र द्रव्य इति द्वारपरामर्शः । शरीरंजव्य इति मध्यमने दत्वादागमनोश्रागमज्ञशरीरजव्यशरीरतद्व्यतिरिक्तद्रव्यसाधू पलक्षणमेतत् । जावेन चेति द्वारपरामर्शः । स एव संयत इति संयत गुणसंवेदको जावसाधुः । इदाध्ययने तस्य जावसाधोरवगृहीता उद्यानारामादिनिवासाद्य नियता । प्रगृहीता तत्रापि विशिष्टा निग्रहरूपा उत्कट कासनादिविहारचर्या मन्तव्या बोद्धव्येति गाथार्थः सा चेयमिति सूत्रस्पर्शेनाह ॥ अपिए परिक्कं ठासायं सामुयाणिअं उं ॥ पो• वही कलहो, विहारचरिश्रा इसिपसवा ॥ ३८ ॥ अस्या व्याख्या सूत्रवदवसेया ।