________________
४२४ राय धनपतसिंघ बहारका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस (४३) - मा. अथ वाक्यशुयाख्यं सप्तममध्ययनम् ।
चन्दं खलु नासाएं, परिसंखाय पन्नवं ॥
इन्हं तु विषयं सिके, दो न नासिक सङ्घसो ॥ १ ॥
( अवचूरिः ) श्रथ सप्तमं वाक्य शुद्धयध्ययनमारज्यते । पूर्वाध्ययन श्राचारः कथितः । स च निरवद्यवचसा वाच्यः । अतो वाक्यशुद्धिमाह । चतसृणां खलु भाषाणां खलुशब्दोऽवधारणे चतसृणामेव ज्ञातव्यानां जाषाणां सत्यादीनां परिसं ख्याय ज्ञात्वा सर्वैः स्वरूपं प्रकारैरिति वाक्यशेषः । प्रज्ञावान् प्राज्ञः सत्यासत्या - मृषायां द्वायामेव । तुरवधारणे । श्रायां विनयं शुद्धप्रयोगं विनीयतेऽनेन कर्मेति कृत्वा शिक्षेत जानीयात् । द्वे असत्यासत्यामृषे न जाषेत सर्वशः सर्वैः प्रकारैरिति ॥ १ ॥
( . ) हवे वाक्यशुद्धि नामक अध्ययन शुरू कराय बे. तेनो पूर्वाध्ययननी साथै आ रीते संबंध बे. पूर्वाध्ययनमां कह्युं के, गोचरीए गएला साधुने कोइ कोइ धर्म संबंधी प्रश्न करे तो त्यांज विस्तरथी धर्मकथा न कहेवी, तो उपासरे कहीश, अथवा मारा गुरु कदेशे, एम कहेतुं छाटली वात कही. हवे ते साधु अथवा तेना गुरु - पाराने विषे पृछने विस्तरथी धर्मकथा कहे, ते वचनना गुण दोष जाणी निरद्य वचनथीज कहेवी. ए वात या अध्ययनमां कहेवानी बे. या संबंधी आवेला ए सातमा अध्ययननुं चउन्हें इत्यादि प्रथम सूत्र बे. ( पन्नवं के० ) प्रज्ञावान् एटले बुद्धिशाली पुरुष ( चउन्हं खलु के० ) चतसृणामेव एटले चारज ( नासाणं ho ) जाषाणाम् एटले जाषाउनुं स्वरूप ( परिसंखाय के० ) परिसंख्याय एटले सर्व प्रकारे जाणीने: ( डुन्हंतु के० ) द्वाभ्यां तु एटले बेज जाषावडे अर्थात् सत्या सत्यामृषा ए वे जाषावडे करीने ज ( विषयं के० ) विनयं एटले शुद्ध प्रयोग करवाने ( सिरके के० ) शिक्षेत एटले शीखे, जाणे. अने बाकी रहेली ( दो hu ) द्वे एटले वे जाषा ( सहसो के० ) सर्वशः एटले सर्व प्रकारे ( न नासिक ho ) न जाषेत एटले न बोले. ॥ १ ॥
( दीपिका. ) व्याख्यातं धर्मार्थकामकथानामकं षष्ठमध्ययनम् । अथ वाक्यशुद्धिनामकं सप्तमध्यायनं व्याख्यायते । अस्य अध्ययनस्य पूर्वाध्ययनेन यं संबंधः । पूर्वाध्ययन एवमुक्तं गोचरीप्रविष्टस्य साधोः केनापि पृष्टं त्वं स्वकीयमाचारं कथय । तदा तेन स्वाचारं जानतापि महाजनसमक्षं विस्तरतस्तत्रैव न वक्तव्य आचारः । किंतु उपाश्रये गुरवः कथयिष्यन्तीति वक्तव्यम् । इह सप्तमेऽध्ययने तु उपाश्रयगतेनापि गुरुणा वचनदोषगुणानिज्ञेन निरवद्यवचनेन कथयितव्यमित्येतदुच्यते ! उक्तं च