Page Text
________________
दशवैकालिके प्रथमाध्ययनम् । श्य रित्रं क्योपशमरूपं तस्य नावश्चारित्रमशेषकर्मक्याय चेप्टेत्यर्थः। ततश्चारित्रमेव धर्मः चारित्रधर्म इति । चः समुच्चये । अयं च श्रमणधर्म-एवेत्याह । चारित्रधर्मः श्रमणधर्म इति । तत्र श्राम्यतीति श्रमणः “कृत्यब्युटो वहुलम् " इति वचनात्कर्तरि व्युट्। श्राम्यतीति तपस्यतीति । एतमुक्तं नवति । प्रव्रज्या दिवसादारभ्य सकलसावद्ययोगविरतौ गुरूपदेशादनशनादि यथाशक्त्याप्राणोपरमात्तपश्चरतीति। उक्तं च । “॥ यः समः सर्वभूतेषु त्रसेषु स्थावरेषु च ॥ तपश्चरति शुखात्मा श्रमणोऽसौ प्रकीर्तितः ॥१॥" इति । तस्य धर्मः स्वन्नावः। श्रमणधर्मश्च क्षान्त्यादिलक्षणो वदयमाण इति गाथार्थः । उक्तो धर्मः । सांप्रतं मङ्गलावसरः। तच्चप्राग्निरूपितशब्दार्थमेव । तत्पुनर्नामा दिनेदतश्चतुर्धा। तत्र नामस्थापने कुलत्वात्सादादनात्य अव्यनावमङ्गलानिधित्सयाह॥ दवे नावे विश्रम-गलाई दवम्मि पुन्नकलसााधम्मो उन्नावमंगल-मेत्तो सिफित्ति काऊणं॥४॥ व्याख्या॥ऽव्यमिति अव्यमधिकृत्य । नाव इति जावमङ्गलम्।अपिशब्दान्नामस्थापने च। तत्र दवम्मि पुन्नकलसाइ।अव्यमधिकृत्य पूर्णकलशादि।आदिशब्दात्स्व स्तिकादिपरिग्रहः।धर्मस्तु।तुशब्दोऽवधारणे।धर्म एव नावमङ्गलम्।कुत एतदित्यत आह। अतोऽस्माधर्मात्दान्त्यादिलक्षणासिफिरिति कृत्वा मोक्ष इति कृत्वा नवगालना दिति गाथार्थः । श्रयमेव चोत्कृष्टं प्रधानं मङ्गलम् एकान्तिकत्वादात्यन्तिकत्वाचन पूर्णकलशादि तस्य नेकान्तिकत्वादनात्यन्तिकत्वाच्च। सांप्रतं यथोद्देशं निर्देश इति कृत्वा हिंसाविपक्षतोऽहिंसा तां प्रतिपादयन्नाह ॥ हिंसाए पडिवरको, होइ अहिंसा चजबिहा सा ज॥दवे जावे श्र तहा, अहिंसजीवाश्वाजत्ति ॥१५॥व्याख्या॥ तत्र प्रमत्तयोगात्प्राणव्यपरोपणं हिंसा। श्रस्या हिंसायाः। किम् । प्रतिकूलः पदः प्रतिपदः । अप्रमत्ततया शुन्नयोगपूर्वकं पाणाव्यपरोपण मित्यर्थः। किम् । नवत्यहिंसेति । तत्र चतुर्विधा चतुःप्रकारा अहिंसा । दवे नावे अति । अव्यतो नावतश्चेत्येको नङ्गः । तथा अव्यतो नो नावतः । लावतो न अव्यतः। तथा न उव्यतो न लावत इति। तथाशब्दसमुचितो नङ्गत्रयोपन्यासः अनुक्तसमुच्चयार्थकत्वादस्येति। उक्तं च। तथा समुच्चय निर्देशावधारणसादृश्यप्राप्येष्वित्यादि। तथाचायं नङ्गकनावार्थः। अव्यतो नावतश्चेति।जहा केश पुरिसे मियवहपरिणामपरिणए मियं पासित्ता यन्नाहियकोदंडजीवे सरं णिसिरिद्या । सेय मिए तेण सरेण विझे मए। सिया एसा दवर्ड हिंसा नाव वि। या पुन व्यतोन नावतः सा खल्वीर्यादिसमितस्य साधोः कारणे गठत इति। उक्तं च "॥ उच्चालियम्मि पाए,
रियास मिअस्स संकमहाए ॥ वावेजेज कुलिंगी, मरिज तं जोगमासजा ॥१॥ -नय तलिमित्तो बंधो, सुदुमो वि देसिङ समए ॥जम्हा सो अपमत्तो, साउपमा ति नि
१ प्रकारवचनेषु । इति पाठान्तरम् । २ "अणवज्जो हु पज, ण सवभावेग सो जम्दा ।। इति पाठान्तरम् ।
| SR No. | 010035 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | Samaysundar, Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1900 |
| Total Pages | 771 |
| Language | Prakrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 60 MB |