Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra

SR No.: 010035
Original Sutra Author: Samaysundar, Haribhadrasuri
Publisher: Shravak Bhimsinh Manek
Publication Year: 1900
Total Pages: 771
Language: Prakrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik
File Size: 60 MB

Page 139

१५० राय धनपतसिंघ बहारका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस (४३)-मा. नादिप्रसंगादित्यनेन प्रतिज्ञार्थमाह । प्रतिज्ञा पुनरर्थे न्द्रियाणि श्रदेयादानानि विद्य मानादातृकाणि । कुत इत्याह । ग्राह्यग्राहकप्रयोगात् । ग्राह्या रूपादयः । ग्राहकाणी न्द्रियाणि । तेषां प्रयोगः स्वफलसाधनव्यापारस्तस्मान्न ह्यमीषां कर्मकरणनावः कर्तारमन्तरेण स्वकार्यसाधनप्रयोगः संभवत्यनेनापि हेत्वर्थमाह । हेतुश्चादेयादानरूपत्वादिति । दृष्टान्तमाह । संदंशादादानात् य स्पिरमादादेयात् अयस्कारा दिवल्लोहकाद्विज्ञेयः । यतिरिक्तो विद्यमान दातेत्यनेनापि दृष्टान्तार्थमाह । दृष्टान्तस्तु संदंशकाय स्पिएमवत् । यस्तु तदनतिरिक्तः । न ततो ग्राह्यग्राहकप्रयोगः । यथा देहादिय एवेति व्यतिरेकार्थः । व्यतिरेकस्तु यानि विद्यमानादातृकाणि न जवन्ति ता - न्यादानादेयरूपाण्यपि न जवन्ति । यथा मृतक द्रव्येन्द्रियादीनीति गाथार्थः । उक्तमादानद्वारमधुना परिजोगद्वारमाह ॥ देहो सनोति खलु, जोद्यत्ता उयणाथालं व ॥ अन्नप्पत्तिगा खलु, जोगा परसु व करणत्ता ॥ २४९ ॥ व्याख्या || देहः सजोक्तृकः । खविति प्रतिज्ञा | जोग्यत्वादिति हेतुः । उदना दिस्थालवत् । स्थाल स्थितौ दनवदिति दृष्टान्तः । नोग्यत्वं च देहस्य जीवेन तथा निवसतोपभुज्यमानत्वादित्युक्तं परिनोगद्वारम् । अधुना योगद्वारमाह । अन्यप्रयोक्तृकाः खलु योगाः । योगाः साधनानि मनःप्रभृतीनि करणानीति प्रतिज्ञार्थः । करणत्वादितिहेतुः । परशुवदिति दृष्टान्तः । जवतिच विशेषे पक्षीकृते सामान्यं हेतुर्यथा अनित्यो वर्णात्मकः शब्दः शब्दत्वान्मेघशब्दवदिति गाथार्थः । उक्तं योगद्वारं सांप्रतमुपयोग द्वारमाह ॥ Gadगा नाजावो, अग्ग व सलरकणापरिच्चागा ॥ सकसाया याजावो, पद्ययगमणा सुवन्नं व ॥ २४२ ॥ व्याख्या ॥ उपयोगात्साकारानाकारनेद निन्नान्नाजावो जीव इति गम्यते । कुत इत्याह । खलक्षणा परित्यागाडुपयोगलक्षणासाधारणात्मीयल
परित्यागात् । श्रग्निवद्यथा निरौष्ण्यादिखल कणापरित्यागान्नानावस्तथा जीवोऽपीति गाथार्थः । प्रयोगस्तु सन्नात्मा स्वलक्षणा परित्यागाद शिवदिति । उक्तमुपयोगहारमधुना कषायद्वारमाह I सकषायत्वादचेतनविलक्षणा साधारणात्मीयलक्षणको धादिपरिणामोपेतत्वादित्यर्थः । Tara Grः । कुत इत्याह । पर्यायगमनात्क्रोधमानादिपर्यायप्राप्तेः सुवर्णवत्कटकादिपर्यायगमनोपेतसुवर्णवदिति प्रयोगार्थः । प्रयोगस्तु सन्नात्मा पर्यायगमनात्सुवर्णवदिति गाथार्थः । उक्तं कषायद्वार मिदानीं लेश्याहारमाह ॥ लेसा गाजावो, सुनपरिणमणसनावd य खीरं व ॥ उस्सासा णाजावो, समसप्नावा खड व नरो ॥ २४३ ॥ व्याख्या ॥ लेश्यातो बेश्यासनावेन नाजावो जीवः किंतु नाव इति । कुत इत्याह । परिणमनस्वभावत्वात्कृष्णा दिव्यसाचिव्येन जम्बूखादका दिदृष्टान्त सिद्धतथाविधपरिणामधर्मत्वात् कीरवदिति