________________
दशवैकालिके तृतीयाध्ययनम् ।
१२७ मङ्गलमुत्कृष्टः अहिंसापर्वतमस्तक इत्यादि । दोषश्चात्र व्यञ्जननेदेऽर्थनेदस्तभेदे कि. याया नेदस्तन्नेदे मोदानावस्तदानावे च निरथिका दीदेति । उदाहरणं चात्राधी. यताम् कुमार इति सर्वत्र योजनीयम् । कुष्मत्वादनुयोगद्वारेषु चोक्तत्वान्नेह दर्शितमिति । अष्टविधोऽष्टप्रकारः काला दिनेदहारेण ज्ञानाचारो ज्ञानासेवनाप्रकार इति गाथार्थः । उक्तो ज्ञानाचारः सांप्रतं चारित्राचारमाह ॥ पणिहाणजोगजुत्तो, पंचहिं समिहिं तिहि य गुत्तीहिं ॥ एस चरित्तायारो, अविहो होश नायवो ॥११॥ व्याख्या ॥ प्रणिधानं चेतःस्वास्थ्यं तत्प्रधाना योगा व्यापारास्तैर्युक्तः समन्वितः प्रणिधानयोगयुक्तः । अयं चौघतोऽविरतसम्यगृष्टिरपि नवत्यत आह । पञ्चनिः समितिनिस्तिसृनिश्च गुप्तिनिर्यः प्रणिधानयोगयुक्तः। एतद्योगयुक्त एतद्योगवानेव । अथवा पञ्चसु समितिषु तिसृषु गुप्तिष्वस्मिन्विषये एता आश्रित्य प्रणिधानयोगयुक्तो य एष चारित्राचारः । आचाराचारवतोः कथंचिदव्यतिरेकादष्टविधो नवति ज्ञातव्यः समितिगुप्तिन्नेदात् । समितिगुप्तिरूपं च शुनप्रवीचाराप्रवीचाररूपं यथा प्रतिक्रमणे इति गाथार्थः । उक्तश्चारित्राचारः सांप्रतं तपआचारमाह । बारसविहंमि वि तवे, सप्रिंतरवाहिरे कुसलदिरे ॥ अगिलाइ अणाजीवी नायबो सो तवायारो ॥ १७ ॥ दारं ॥ व्याख्या ॥ द्वादश विधेऽपि तपसि प्र. थमाध्ययनोक्तस्वरूपे सान्यन्तरवाह्येऽनशनादिप्रायश्चित्तादिलक्षणे कुशलदृष्टे तीर्थकरोपलब्धे अग्लान्या न राजवेष्टिकल्पेन यथाशक्ति वा अनाजीविको निःस्पृहः फलान्तरमधिकृत्य यो ज्ञातव्योऽसौ तपाचारः। आचारततोरनेदादिति गाथार्थः। उक्तस्तपत्राचारः । अधुना वीर्याचारमाह ॥ अणिमूहियवल विरियो, परिकम जो जहुत्तमाउत्तो ॥ जॅज अ जहाथाम, नायबो वीरियायारो ॥ १३ ॥ दारं ॥ व्याख्या ॥ अनिगृहितबलवीर्यः अनिबुतवाह्याभ्यन्तरसामर्थ्यः सन् पराक्रमते चेटते यो यथोक्तं षट्त्रिंशवक्षणमाचारमाश्रित्येति वाक्यशेषः । पत्रिंशधित्वं चाचारस्य दर्शनशानचारित्राणामष्ट विधत्वात्तपत्राचारस्य च द्वादश विधत्वाचेति । उपयुक्त श्त्यनन्यचित्तः पराक्रमते ग्रहणकाले तत ऊर्ध्वं युनक्ति च योजयति च प्रवर्तयति च यथोक्तं पत्रिंशवदणमाचारमिति सामर्थ्याजम्यते यथास्थानं यथासामर्थ्य यो ज्ञातव्योऽसौ वीर्याचारः।याचाराचारवतोः कथंचिदव्यतिरेकादिति गाथार्थः।यन्निहितोवी यांचारः।तदनिधानाचाचार इति।सांप्रतं कथामाह ॥अठकहा कामकहा, धम्मकहाचे वमीसिया य कहा॥ एत्तो एकेका वि य, णेगविहा होश नायबा ॥१७॥ दारं॥व्याख्या॥ श्रर्थकयेति विद्या दिरर्थस्तत्प्रधाना कथार्थकया। एवं कामकथा धर्मकथा चैव मिश्रा च कथा । श्रत आसां कथानां चैकैकापि च कथा अनेकविधा नवति ज्ञातव्येत्युपन्य