________________
पशमलहरी
179
मम मरणवार्ता ? नासि ? मातः यदि जल भवती । मददर्शनी
कृपाणधाराम् । मा कुरु कालविलम्बम् । किं बहुनेति वध्यशिलामारोह ।
आरुह्य चांब ! जयंतिके ! मदेवप्राणे क्कासि ? कथमसि ? मामनवलोक्य कीदृशीमवस्थामापन्नासि ? कांतारचंक्रमणश्रमप्यविगणय्य मदन्वेषणपरा मामलब्ध्वा अपिनाम जीवसि ? अपिनाम तया तापस्या समाश्वासिता धृतप्राणासि ? निरंतरमपि पतिचिंतनसंतप्यमानापि मदवलोकनमात्रलब्धसौहित्यैव कंदरोदरे स्थिता खलु भवती । मददर्शनाकीदृशीमवस्थां प्रतिपन्नासि ? मातः यदि जीवसि ? कथमापतेत्कर्णपथं ते मम मरणवार्ता ? को वा निवेदयेन्ममोदन्तं भवत्यै ? नाहमनुशोचामि प्राणभयादपि तु तपस्विनी भवतीमनुचिंत्य । यतः पतिविरहितापि कांतारे पुत्रवात्सल्यातिरेकान्मन्मलमखिलमपि भोग्यमिव मन्वाना मदुःखमात्मीयमिवानुभवन्ती भवती परिपाल्य मां मदेकजीवितापि मत्सहवसतिसौख्यविहीनासि । हन्त ! अपिनाम स्फुटितहृदया पतिपुत्रादर्शनादसि ? अहं तु त्यजामि प्राणानद्य निघृणः। मातः ! किं सुखं पुत्रलाभेन ? आयत्यां सुखं भविष्यतीति भवत्या प्राणा धृताः । नमस्तस्यै तापस्यै । या च पतिविरहितायास्ते तदा मातेव सखीव चाभवदुर्गमे कानने । न हि ते माता नापि पिता। न बंधुः । न च भर्ता । नैव तनयः रक्षणे। अपिनाम द्रक्ष्यामि ते पुनरपि मुखपुण्डरीकम् । दुर्लभं ते प्रियवचनम् । हंत ! न जाने सात्वनपत्यतया लब्धं मामात्मपुत्रनिर्विशेषं पोषितवती जरती वृषली कथमिव सहते मद्विरहजं दुःखम् ? सर्वधा मंदभाग्योऽहम् । किमनेनानुशोचनेनेति विलपन्नश्रुधाराकल्माषितकपोलफलकः, अङ्ग ! मातङ्ग ! क्षिप्रं नरपतिनिदेशमशून्यं कुरु । निवर्तय राजाज्ञाम् । किं कालविलंबेनेति बद्धांजलिरवनमितोत्तमांगो विरराम । ___ अवकर्ण्य च कर्णकर्कशं बालकभाषितं स मातङ्गस्तत्क्षणमस्वस्थचित्तवृत्तिः परिभ्रामितोत्तमांगः कासि ? प्रिय ! जयंतिके ! देहि मे प्रतिवचनमित्युच्चैराक्रन्दन्मूर्छितः पपात । तदवलोक्य भयविह्वलस्स बालकः
