________________
तृतीयलहरी
परितो निषण्णास्सपरिहासं सशिरश्चालनं च समारब्धाक्षक्रीडतया पराजिता मत्तकाशिनोः कराकर्षणेन लज्जिताः कुर्वतं मदिरेक्षणे ! प्रक्षिप शारनिकरम्, शोणाधरे धोरा भव जितासि, अयि कोपने ! कुत्र यासि कोडावसरे किमु विस्मृतस्समयः ? मंदारिके ! संदर्शय तावदिदानीं नैपुण्यमक्षक्रीडायामिति नर्मालापैकतानमलक्ष्योकृतप्रतीक्ष्यं सुगंधनमपश्यत् ।
103
तदानीं तपोधनमेनमवलोक्य तासु नितंबिनोषु सत्रपमुत्थाय स्तोकमपसृतासु सुगंधनः क्रोधाधोनः समुपविशन्नेवारुणतरतोक्ष्णेक्षणः ज्वलनोत्सर्पत्कुटिलधूमलेखाभ्यामिव भंगतरंगित भ्यामतिभीषणस्समुद्वोक्ष्य महामन्युमप्राक्षीत् । कस्त्वं राक्षसरूक्षवेषः ? कथं वा निर्निरोधमवरोधमागतोऽसि ? केन दत्तस्ते प्रासादप्रवेशावकाशः ? पशुकल्पस्त्वमसंस्तुतनरप्रतिगौरवोऽसि । गच्छ यथागतमिति । तदवकर्ण्य च कर्णकर्कशं नरपतिभाषितं द्विगुणितमन्युर्महामन्युः दिधक्षन्निव नराधमं नराधिपममर्षरूक्षाभ्यामक्षिभ्यां किमरे ! वैधेय ! नराधम ! न मन्यसे मां महामन्युम् । धिक्ते वित्तमत्ततां यदुरुदक्षिणार्थमुपागतं मां परिकल्प्य तृणकल्पमनल्पं प्रजल्पसि । किमु जल्पितं मूर्खेण भवता ? भवादृशेषु नराधमेषु राक्षसरूक्षवेष एवाहं । को वा प्रगल्भते मां निवारयितुम् । केन वा दातव्यः प्रासादप्रवेशावकाशो वेति नरपतिपशोस्ते नैव गौरवम् । तदलं मुधा विकत्थनेन । मा संधुक्षय मयि धूमायमानममर्षाशुशुक्षणि । सार्थय वित्तमप्रमत्तो गुरुदक्षिणाप्रदानेनेत्यकथयत् । श्रुत्वा च मुनिवचनं स सुगंधनो दोर्घमुष्णं च निश्वसन्सोल्लुंठनं किमभि हितं क्रोधैकधनेन भवता ? महामन्युरिति स्यान्नाम । न मां किमपि कर्तुमीष्टे भवन्महामन्युता । मुधा विकत्थसे तपोधनोऽहमिति । का नाम गुरुदक्षिणा ? को वा गुरुः ? दक्षिणाभ्यर्थी निरतिशयाशापिशाचावेष्टितहृदयः कथं गुरुर्भवितु मर्हति ? तादृश शापिशाचाक्रांतस्य गुरोरंतेवासी खलु भवान् ? किमर्थं मया देयं मदीयं स्वापतेयं ? गच्छ क्वापि भृत्यभावमवलंब्य तत्कर्मनिर्वहणैकतानो द्रविणं संपाद्य समर्पय गुरुदक्षिणाम्। न ते दास्यामि काकणिका
