Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 2

SR No.: 009986
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 456
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 18 MB

Page 56

(२.२.१६४-१६६)
पूरणकस्सपवादवण्णना
राजामच्चाति राजकुलसमुदागता अमच्चा, अनुयुत्तकराजानो चेव अमच्चा चातिपि अत्थो। कण्हपक्खन्ति यथापुच्छिते अत्थे लब्भमानदिट्ठिगतूपसंहितं संकिलेसपक्खं । सुक्कपक्खन्ति तबिधुरं उपरि सुत्तागतं वोदानपक्खं । समणकोलाहलन्ति समणकोतूहलं तं तं समणवादानं अञमञविरोधं । समणभण्डनन्ति तेनेव विरोधेन “एवंवादीनं तेसं समणब्राह्मणानं अयं दोसो, एवंवादीनं तेसं अयं दोसो'"ति एवं तं तं वादस्स परिभासनं । इस्सरानुवत्तको हि लोकोति धम्मतादस्सनेन तदत्थसमत्थनं । अत्तनो देसनाकोसल्लेन रञो भारं करोन्तो, न तदओन परवम्भनादिकारणेन ।
१६४. नु-सद्दो विय नो-सदोपि पुच्छायं निपातोति आह "अभिजानासि न"ति । अयञ्चाति एत्थ च-सद्दो न केवलं अभिजानासिपदेनेव, अथ खो “पुच्छिता"ति पदेन चाति समुच्चयत्थो । कथं योजेतब्बोति अनुयोगमपनेति "इदही"तिआदिना । पुच्छिता नूति पुब्बे पुच्छं कत्ता नु । नं पुढभावन्ति तादिसं पुच्छितभावं अभिजानासि नु । न ते सम्मुट्ठन्ति तव न पमुटुं वताति अत्थो । अफासुकभावोति तथा भासनेन असुखभावो । पण्डितपतिरूपकानन्ति (सामं विय अत्तनो सक्कारानं पण्डितभासान) आमं विय पक्कानं पण्डिता भासानं । (दी० नि० टी० १.१६३) पाळिपदअत्थब्यञ्जनेसूति पाळिसङ्खाते पदे, तदत्थे तप्परियापन्नक्खरे च, वाक्यपरियायो वा ब्यञ्जनसद्दो “अक्खरं पदं ब्यञ्जन"न्तिआदीसु (नेत्ति० २८) विय। भगवतो रूपं सभावो विय रूपमस्साति भगवन्तरूपो, भगवा विय एकन्तपण्डितोति अत्थो ।
पूरणकस्सपवादवण्णना
१६५. एकमिदाहन्ति एत्थ इदन्ति निपातमत्तं, एकं समयमिच्चेव अत्थो । सम्मोदेति सम्मोदनं करोतीति सम्मोदनीयं । अनीयसद्दो हि बहुला कत्वत्थाभिधायको यथा "निय्यानिका"ति, (ध० स० सुत्तन्तदुकमातिका ९७) सम्मोदनं वा जनेतीति सम्मोदनियं तद्धितवसेन । सरितब्बन्ति सारणीयं, सरणस्स अनुच्छविकन्ति वा सारणियं, एतमत्थं दस्सेतुं "सम्मोदजनकं सरितब्बयुत्तक"न्ति वुत्तं, सरितब्बयुत्तकन्ति च सरणानुच्छविकन्ति अत्थो ।
१६६. सहत्थाति सहत्थेनेव, तेन सुद्धकत्तारं दस्सेति, आणत्तियाति पन हेतुकत्तारं, निस्सग्गियथावरादयोपि इध सहत्थ करणेनेव सङ्गहिता । हत्थादीनीति हत्थपादकण्णनासादीनि । पचनं दहनं विबाधनन्ति आह "दण्डेन उप्पीळेन्तस्सा"ति । पपञ्चसूदनियं नाम