________________
२७४
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
(२.५.३४५-३४६)
___ "विष्पटिसारविनोदनेना"ति इदं निदस्सनमत्तं । लोभदोसमोहइस्सामच्छरियमानादयोपि हि दानचित्तस्स उपक्किलेसा, तेसं विनोदनेनपि तं वोदापितं समुत्तेजितं नाम होति तिक्खविसदभावापत्तितो, आसन्नतरभावतो पन विप्पटिसारविनोदनमेव गहितं । पवत्तिते हि दाने तस्स सम्भवोति । याथावतो विज्जमानेहि गुणेहि हट्ठपहट्ठभावापादनं सम्पहंसनन्ति आह "सुन्दर"न्तिआदि । धम्मतोति सच्चतो। तदत्थमेव दस्सेतुं "धम्मेन समेन कारणेना"ति वुत्तं । सच्चहि धम्मतो अनपेतत्ता धम्म, उपसमचरियभावतो समं, युत्तभावेन कारणन्ति च वुच्चति ।।
३४५. तस्मिं यजे रुक्खतिणच्छेदोपि नाम नाहोसि, कुतो पाणवधोति पाणवधाभावस्सेव दळहीकरणत्थं, सब्बसो विपरीतग्गाहेहि अविदूसिततादस्सनत्थञ्च पाळियं “नेव गावो हजिसू"तिआदीनि वत्वापि “न रुक्खा छिज्जिंसू"तिआदि वुत्तन्ति दस्सेन्तो "ये यूपनामके"तिआदिमाह । बरिहिसत्थायाति परिच्छेदत्थाय | वनमालासङ्केपेनाति वनपुप्फेहि गन्धितमालानियामेन । एवं आचरियेन (दी० नि० टी० १.३४५) वुत्तं, वनपन्तिआकारेनाति अत्थो । भूमियं वा पत्थरन्तीति वेदिभूमिं परिक्खिपन्ता तत्थ तत्थ पत्थरन्ति । मन्तादिना हि परिसङ्घता भूमि विन्दति अस्स लाभसक्कारेति कत्वा "वेदी"ति वुच्चति । तेपि रुक्खा तेपि दब्बाति सम्बन्धो, कम्मकत्ता चेतं द्वयं, अभिहितकम्मं वा | वत्तिच्छाय हि यथासत्तिं कारका भवन्ति । वुत्तनयेन पाणवधाभावस्स दळ्हीकरणत्यं, विपरीतग्गाहेन अविदूसितभावदस्सनत्थञ्चेतन्ति दस्सेति किं पना"तिआदिना । अन्तोगेहदासो अन्तोजातो। आदिसद्देन धनक्कीतकरमरानीतसामंदासब्यूपगतानं सङ्गहो। पुब्बमेवाति भतिकरणतो पगेव | धनं गहेत्वाति दिवसे दिवसे यथाकम्मं गहेत्वा । भत्तवेतनन्ति देवसिकं भत्तञ्चेव मासिकादिपरिब्बयञ्च । वुत्तोवायमत्थो । तज्जिताति सन्तज्जिता । परिकम्मानीति सब्बभागियानि कम्मानि, उच्चावचानि कम्मानीति अत्थो । पियसमुदाचारेनेवाति इट्ठवचनेनेव यथानामवसेनेवाति पाकटनामानुरूपेनेव । सप्पितेलनवनीतदधिमधुफाणितेन चेवाति एत्थ च-सद्दे अवुत्तसमुच्चयत्थो, तेन पणीतपणीतानं नानप्पकारानं खादनीयभोजनीयादीनञ्चेव वत्थयानमालागन्धविलेपनसेय्यावसथादीनञ्च सङ्गहो दट्टब्बो, तेनाह "पणीतेहि सप्पितेलादिसम्मिस्सेहेवा"तिआदि । तस्स तस्स कालस्स अनुरूपेहि यागु...पे०.. पानकादीहीति सम्बन्धो । सप्पिआदीनन्ति सप्पिआदीहि ।
३४६. पटिसामेतब्बतो, अत्तनो अत्तनो सन्तकभावतो च सं नाम धनं वुच्चति तस्स पतीति सपति निग्गहितलोपेन, धनवा, दिठ्ठधम्मिकसम्परायिकहितावहत्ता तस्स हितन्ति
274
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org