________________
(२.३.२६७-२६७)
दासिपुत्तवादवण्णना
२१९
कोञ्चो वा मोरो वा आगन्त्वा किं त्वं लपसीति निसेधेती"ति इदम्पि वचनं सङ्गीतिमनारुळ्हं तदा भगवता वुत्तमेवाति दस्सेति । तदा वदन्तोयेव हि एवं करोतीति वत्तुमरहति । “एवं नु ते''तिआदिवचनं, “अबुसितवायेवा''तिआदिवचनञ्च मानवसेन समणेन गोतमेन वुत्तन्ति अम्बट्ठो मञ्जतीति अधिप्पायेनाह “निम्मानो दानि जातोति मञमानो"ति ।
दासिपुत्तवादवण्णना
२६७. निम्मादेतीति अ-कारस्स आ-कारं कत्वा निद्देसो उम्मादे मदसद्देन निप्फन्नत्ताति दस्सेति “निम्मदेती"ति इमिना। निम्मानेति विगतमाने । यदि पनाहं गोत्तं पुच्छेय्यं साधु वताति अत्थो । पाकटं कातुकम्यताय तिक्खत्तुं महासद्देन अवोच। कस्मा अवोचाति पन असुद्धभावं जानन्तस्सापि तथावचने कारणपुच्छा। गोत्तभूतं नाममेव अधिप्पेतं, न विसुं गोत्तन्ति आह "मातापेत्तिकन्ति मातापितूनं सन्तक"न्ति । गोत्तहि पितितो लद्धब्बं पेत्तिकमेव, न मातापेत्तिकं। न हि ब्राह्मणानं सगोत्ताय एव आवाहविवाहो इच्छितो, गोत्तनामं पन जातिसिद्धं, न कित्तिमं, न गुणनामं वा, जाति च उभयसम्बन्धिनीति मातापेत्तिकमेव, न पेत्तिकमत्तं । नामगोत्तन्ति गोत्तभूतं नामं, न कित्तिमं, न गुणनामं वा विसेसनपरनिपातवसेन वुत्तत्ता यथा “अग्याहितो''ति । नामञ्च तदेव पवेणीवसेन पवत्तत्ता गोत्तञ्चाति हि नामगोत्तं। तत्थ या "कण्हायनो"ति नामपण्णत्ति निरुळहा, तं सन्धायाह "पण्णत्तिवसेन नाम"न्ति । तं पनेतं नामं कण्हइसितो पट्ठाय तस्मिं कुलपरम्परावसेन आगतं, न एतस्मिंयेव निरुळ्हन्ति वुत्तं "पवेणीवसेन गोत्त"न्ति । गोत्तपदस्स वचनत्थो हेट्ठा वुत्तोयेव ।।
"अनुस्सरतो"ति एत्थ न केवलं अनुस्सरणमत्तं अधिप्पेतं, अथ खो कुलसुद्धिवीमंसनवसेनेवाति आह "कुलकोटिं सोधेन्तस्सा"ति, कुलग्गं विसोधेन्तस्साति अत्थो । “अय्यपुत्ता"ति एत्थ अय्यसद्दो अय्यिरकेति वुत्तं “सामिनो पुत्ता"ति । चतूसु दासीसु दिसा ओक्काकरो अन्तोजातदासी । तेनाह “घरदासिया पुत्तो"ति । एत्थ च यस्मा अम्बट्ठो जातिं निस्साय मानथद्धो, न च तस्स याथावतो जातिया अविभाविताय माननिग्गहो करीयति, अकते च माननिग्गहे मानवसेन रतनत्तयं अपरज्झिस्सति, कते पन माननिग्गहे अपरभागे रतनत्तये पसीदिस्सति, न चेदिसी वाचा फरुसवाचा नाम होति चित्तस्स सहभावतो | मज्झिमपण्णासके अभयसुत्तञ्च (म० नि० २.८३) एत्थ
219
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org