________________
२१४
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
(२.३.२६२-२६३)
कथाय वचनचातुरियं, अत्थपरिसुद्धतायाति अत्थस्स निरुपक्किलेसत्तं | अनेकेहि परियायेहीति अनेकेहि कारणेहि।
___ अपसादेस्सामीति मङ्कं करिस्सामि । उभोसु खन्धेसु साटकं आसज्जेत्वा कण्ठे ओलम्बनं सन्धाय "कण्ठे ओलम्बित्वा"ति वुत्तं । दुस्सकण्णं गहेत्वाति निवत्थसाटकस्स कोटिं एकेन हत्थेन गहेत्वा। चङ्कमितुमारुहनं सन्धाय “चङ्कमं अभिरुहित्वा''ति आह । धातुसमताति रसादिधातूनं समावत्थता, अरोगताति अत्थो। पासादिकत्थन्ति पसादजननत्थं “गतगतहाने"ति इमिना सम्बन्धो । “पासादिकत्ता"तिपि पाठो, तस्सत्थो- अङ्गपच्चङ्गानं पसादावहत्ताति, “उप्पन्नबहुमाना"ति इमिना सम्बन्धो। उप्पण्डनकथन्ति अवहसितब्बतायुत्तकथं । “अनाचारभावसारणीय"न्ति तस्स विसेसनं, अनाचारभावेन सारणीयं “अनाचारो वतायन्ति सरितब्बकन्ति अत्थो ।
२६२. कातुं दुक्करमसक्कुणेय्यं किच्चमयं आरभीति दस्सेतुं "भवग्गं गहेतुकामो विया"तिआदि वुत्तं । असक्कुणेय्यञ्हेतं सदेवकेनपि लोकेन, यदिदं भगवतो अपसादनं । तेनाह "अट्ठाने वायमती"ति । हन्द तेन सद्धिं मन्तेमीति एवं अट्ठाने वायमन्तोपि अयं बालो “मयि किञ्चि अकथेन्ते मया सद्धिं उत्तर कथेतुम्पि न विसहती"ति मानमेव पग्गहिस्सति, कथेन्ते पन कथापसङ्गेनस्स जातिगोत्ते विभाविते माननिग्गहो भविस्सति, "हन्द तेन सद्धि मन्तेमी''ति भगवा अम्बटुं माणवं एतदवोचाति अत्थो । आचारसमाचारसिक्खापनेन आचरिया, तेसं पन आचरियानं पकठ्ठा आचरियाति पाचरिया यथा “पपितामहो''ति इममत्थं दस्सेतुं “आचरियेहि च तेसं आचरियेहि चा"ति वुत्तं ।
पठमइन्भवादवण्णना
२६३. किञ्चापि “सयानो वा''तिआदिवचनं न वत्तब्द, मानवसेन पन युगग्गाहं करोन्तो वदतीति दस्सेन्तो “कामं तीसू"तिआदिमाह । तत्थ तीसु इरियापथेसूति ठानगमननिसज्जासु । तेस्वेव हि आचरियेन सद्धिं सल्लपितुमरहति, न तु सयने गरुकरणीयानं सयानानम्पि सम्मुखा गरुकारेहि सयनस्स अकत्तब्बभावतो । कथासल्लापन्ति कथावसेन युगग्गाहकरणत्थं सल्लपनं । सयानेन हि आचरियेन सद्धिं सयानस्स कथा नाम आचारो न होति, तथापेतं इतरेहि सदिसं कत्वा कथनं इध कथासल्लापो ।
214
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
