________________
पठममहासङ्गीतिकथावण्णना
धम्मवादिनो न दुब्बला होन्ति, अविनयवादिनो न बलवन्तो होन्ति, विनयवादिनो न दुब्बला होन्ति, ताव धम्मञ्च विनयञ्च सङ्गायिस्सामि, ततो भिक्खू अत्तनो अत्तनो पहोनकं गहेत्वा कप्पियाकप्पिये कथेस्सन्ति, अथायं पापो सयमेव निग्गहं पापुणिस्सति, पुन सीसं उक्खिपितुं न सक्खिस्सति, सासनं इद्धञ्चेव फीत्तञ्च भविस्सती''ति चिन्तेत्वा सो “एवं नाम मय्हं चित्तं उप्पन्न''न्ति कस्सचिपि अनारोचेत्वा भिक्खुसद्धं समस्सासेत्वा अथ पच्छा धातुभाजनदिवसे धम्मविनयसङ्गायनत्थं भिक्खूनं उस्साहं जनेसि । तेन वुत्तं "आयस्मा महाकस्सपो सत्ताहपरिनिब्बुते...पे०... धम्मविनयसङ्गायनत्थं भिक्खूनं उस्साहं जनेसी''ति ।
तत्थ अलन्ति पटिक्खेपवचनं, न युत्तन्ति अत्थो । आवुसोति परिदेवन्ते भिक्खू आलपति । मा सोचित्थाति चित्ते उप्पन्नबलवसोकेन मा सोकमकत्थ । मा परिदेविस्थाति वाचाय मा विलापमकत्थ । “परिदेवनं विलापोति हि वुत्तं । असोचनादीनं कारणमाह "सुमुत्ता"तिआदिना। तेन महासमणेनाति निस्सक्के करणवचनं, स्मावचनस्स वा नाब्यप्पदेसो । “उपद्दता"ति पदे पन कत्तरि ततियावसेन सम्बन्धो । उभयापेक्खऽहेतं पदं । उपद्दता च होमाति तंकालापेक्खवत्तमानवचनं, “तदा"ति सेसो। अतीतत्थे वा वत्तमानवचनं, अहुम्हाति अत्थो । अनुस्सरन्तो धम्मसंवेगवसेनेव, न पन कोधादिवसेन । धम्मसभावचिन्तावसेन हि पवत्तं सहोत्तप्पत्राणं धम्मसंवेगो । वुत्तहेतं -
“सब्बसङ्घतधम्मेसु, ओत्तप्पाकारसण्ठितं । आणमोहितभारानं, धम्मसंवेगसञ्जित"न्ति ।। १.पठममहासङ्गीतिकथावण्णना)।
(सारत्थ
टी०
अझं उस्साहजननकारणं दस्सेतुं "ईदिसस्सा"तिआदि वुत्तं । तत्थ ईदिसस्स च सङ्घसन्निपातस्साति सत्तसतसहस्सगणपामोक्खत्थेरप्पमुखगणनपथातिक्कन्तसङ्घसन्निपातं सन्धाय वदति । "ठानं खो पनेतं विज्जती"तिआदिनापि अझं कारणं दस्सेति । तिट्ठति एत्थ फलं तदायत्तवुत्तितायाति ठानं, हेतु । खोति अवधारणे। पनाति वचनालङ्कारे, एतं ठानं विज्जतेव, नो न विज्जतीति अत्थो। किं पन तन्ति आह “यं पापभिक्खू"तिआदि । यन्ति निपातमत्तं, कारणनिद्देसो वा, येन ठानेन अन्तरधापेय्यु, तदेतं ठानं विज्जतियेवाति । पापेन लामकेन इच्छावचरेन समन्नागता भिक्खू पापभिक्खू। अतीतो सत्था एत्थ, एतस्साति वा अतीतसत्थुकं यथा “बहुकत्तुको''ति । पधानं वचनं पावचनं ।
39
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
