Page Text
________________
४१४
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.१४९-१४९)
तथा अभिनन्दन्तीति सम्पटिच्छन्तीति अत्थमाह "सम्पटिच्छनेपी"ति । अभिनन्दित्वाति वुत्तोयेवत्थो “अनुमोदित्वा"ति इमिना पकासितोति सन्धाय "अनुमोदनेपी"ति वुत्तं ।
इममेवत्थं गाथाबन्धवसेन दस्सेतुं "सुभासित"न्तिआदिमाह । तत्थ सद्दतो सुभासितं, अत्थतो सुलपितं। सीलप्पकासनेन वा सुभासितं, सुञतापकासनेन सुलपितं । दिट्ठिविभजनेन वा सुभासितं, तन्निब्बेधकसब्ब ताणविभजनेन सुलपितं। एवं अवण्णवण्णनिसेधनादीहिपि इध दस्सितप्पकारेहि योजेतब्बं । तादिनोति इट्ठानिढेसु समपेक्खनादीहि पञ्चहि कारणेहि तादिभूतस्स । इमस्स पदस्स वित्थारो “इट्ठानिटे तादी, चत्तावीति तादी, वन्तावीति तादी''तिआदिना (महानि० ३८) महानिद्देसे वुत्तो, सो उपरि अट्ठकथायम्पि आविभविस्सति । किञ्चापि “कतमञ्च तं भिक्खवे''तिआदिना (दी० नि० १.७) तत्थ तत्थ पवत्ताय कथेतुकम्यतापुच्छाय विस्सज्जनवसेन वुत्तत्ता इदं सुत्तं वेय्याकरणं नाम भवति । ब्याकरणमेव हि वेय्याकरणं, तथापि पुच्छाविस्सज्जनावसेन पवत्तं सुत्तं सगाथकं चे, गेय्यं नाम भवति । निग्गाथकं, चे अङ्गन्तरहेतुरहितञ्च, वेय्याकरणं नाम । इति पुच्छाविस्सज्जनावसेन पवत्तस्सापि गेय्यसाधारणतो, अङ्गन्तरहेतुरहितस्स च निग्गाथकभावस्सेव अनञसाधारणतो पुच्छाविस्सज्जनभावमनपेक्खित्वा निग्गाथकभावमेव वेय्याकरणहेतुताय दस्सेन्तो "निग्गाथकत्ता हि इदं वेय्याकरण"न्ति आह ।
कस्माति चोदनं सोधेति "भञ्जमानेति हि वुत्त"न्ति इमिना । उभयसम्बन्धपदहेतं हेट्ठा, उपरि च सम्बज्झनतो । इदं वुत्तं होति - "भञ्जमाने''ति वत्तमानकालवसेन वुत्तत्ता न केवलं सुत्तपरियोसानेयेव, अथ खो द्वासट्ठिया ठानेसु अकम्पित्थाति वेदितब्बाति । यदेवं सकलेपि इमस्मिं सुत्ते भञ्जमाने अकम्पित्थाति अत्थोयेव सम्भवति, न पन तस्स तस्स दिट्ठिगतस्स परियोसाने परियोसानेति अत्थोति ? नायमनुयोगो कत्थचिपि न पविसति सम्भवमत्तेनेव अनुयुञ्जनतो, अयं पन अत्थो न सम्भवमत्तेनेव वुत्तो, अथ खो देसनाकाले कम्पनाकारेनेव आचरियपरम्पराभतेन । तेनेव हि आकारेनायमत्थो सङ्गीतिमारुळहो, तथारुळहनयेनेव च सहकारेन वुत्तोति निट्ठमेत्थ गन्तब्बं, इतरथा अतक्कावचरस्स इमस्सत्थस्स तक्कपरियाहतकथनं अनुपपन्नं सियाति । एवमीदिसेसु | "धातुक्खोभेना"तिआदीसु अत्थो महापरिनिब्बानसुत्तवण्णनाय (दी० नि० अट्ठ० २.१७१) गहेतब्बो।
414
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009985 |
| Book Title | Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 516 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith, Buddhism, R000, & R005 |
| File Size | 19 MB |