________________
२९२
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.८-८)
हेतालङ्कारवचनमेतन्ति दस्सेति । आहितो अहंमानो एत्थाति अत्ता, अत्तभावो । भगवतो पन सो रुळ्हिया यथा तं निच्छन्दरागेसु सत्तवोहारो । अदति वा संसारदुक्खन्ति अत्ता, तेनाह "अत्तभावेना"ति। पदत्तयेपि इत्थम्भूतलक्खणे करणवचनन्ति ज्ञापेतुं “अथेनं...पे०... कत्वा"ति वुत्तं । अथेनेन अत्तना अथेनत्ता हुत्वा सुचिभूतेन अत्तना सुचिभूतत्ता हुत्वा विहरतीतिपि अत्थो ।
सेसन्ति “पहाय पटिविरतो"ति एवमादिकं । तहि पुब्बे वुत्तनयं । किञ्चापि नयिध सिक्खापदवोहारेन विरति वुत्ता, इतो अञ्जसु पन सुत्तपदेसेसु, विनयाभिधम्मेसु च पवत्तवोहारेन विरतियो, चेतना च अधिसीलसिक्खानमधिट्ठानभावतो, तेसमञ्जतरकोट्ठासभावतो च “सिक्खापदन्त्वेव वत्तब्बाति आह "पठमसिक्खापदे"ति । कामञ्चेत्थ “लज्जी दयापन्नो''ति न वुत्तं, अधिकारवसेन, पन अत्थतो च वुत्तमेवाति वेदितब्बं । यथा हि लज्जादयो पाणातिपातप्पहानस्स विसेसपच्चयो, एवं अदिन्नादानप्पहानस्सापीति । एस नयो इतो परेसुपि । अथ वा सुचिभूतेनाति हिरोत्तप्पादिसमन्नागमनं, अहिरिकादीनञ्च पहानं वुत्तमेवाति "लज्जी दयापन्नोति न
वुत्तं ।
__ ब्रह्म-सद्दो इध सेट्ठवाचको, अब्रह्मानं निहीनानं, अब्रह्म वा निहीनं चरियं वुत्ति अब्रह्मचरियं, मेथुनधम्मो । ब्रह्म सेटु आचारन्ति मेथुनविरतिं । न आचरतीति अनाचारी, [आराचारी (दी० नि० १.८)] तदाचारविरहितोति अत्थो, तेनाह “अब्रह्मचरियतो दूरचारी"ति । दूरो मेथुनसङ्खातो आचारो, सो विरहेन यस्सत्थीति दूरचारी, मेथुनधम्मतो वा दूरो हत्वा तब्बिरतिं आचरतीति दूरचारीतिपि वट्टति । मिथुनानं रागपरियट्टानेन सदिसानं उभिन्नं अयं मेथुनोति अत्थं दस्सेति "रागपरियुट्ठानवसेना"तिआदिना। असतं धम्मो आचारोति असद्धम्मो, तस्मा । अभेदवोहारेन गामसद्देनेव गामवासिनो गहिताति वुत्तं "गामवासीन"न्ति, गामे वसतं धम्मोतिपि युज्जति । “दूरचारी"ति चेत्थ वचनतो, पाळियं वा “मेथुना' त्वेव अवत्वा “गामधम्मा'"तिपि वुत्तत्ता
___ "इध ब्राह्मण, एकच्चो समणो वा ब्राह्मणो वा सम्मा ब्रह्मचारी पटिजानमानो न हेव खो मातुगामेन सद्धिं द्वयंद्वयसमापत्तिं समापज्जति, अपिच खो मातुगामस्स उच्छादनपरिमद्दनन्हापनसम्बाहनं सादियति, सो तं अस्सादेति, तं निकामेति, तेन च वित्तिं आपज्जति, इदम्पि खो ब्राह्मण ब्रह्मचरियस्स खण्डम्पि
292
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org