________________
(१.१.८-८)
चूळसीलवण्णना
२८७
ओरतो विरतोति परियायवचनमेतं, पति-विसद्दानं वा पच्चेकं योजेतब्बतो तथा वुत्तं । ओरतोति हि अवरतो अभिमुखं रतो, तेन उजुकं विरमणवसेन सातिसयतं दस्सेति । पटिरतस्स चेतं अत्थवचनं । विरतोति विसेसेन रतो, तेन सह वासनाय विरमणभावं, उभयेन पन समुच्छेदविरतिभावं विभावेति । एव-सद्दो पन तस्सा विरतिया कालादिवसेन अपरियन्ततं दस्सेतुं वुत्तो। सो उभयत्थ योजेतब्बो। यथा हि अचे समादिन्नविरतिकापि अनवहितचित्तताय लाभजीवितादिहेतु समादानं भिन्नन्ति, न एवं भगवा, सब्बसो पहीनपाणातिपातत्ता पनेस अच्चन्तविरतो एवाति। "नत्थि तस्सा"तिआदिना एव-सद्देन दस्सितं यथावुत्तमत्थं निवत्तेतब्बत्थवसेन समत्थेति । तत्थ वीतिक्कमिस्सामीति उप्पज्जनका धम्माति सह पाठसेसेन सम्बन्धो । ते पन अनवज्जधम्मेहि वोकिण्णा अन्तरन्तरा उप्पज्जनका दुब्बला सावज्जा धम्मा, यस्मा च “कायवचीपयोगं उपलभित्वा इमस्स किलेसा उप्पन्ना''ति विझुना सक्का ज्ञातुं, तस्मा ते इमिनाव परियायेन "चक्खुसोतविज्ञेय्या"ति वुत्ता, न पन चक्खुसोतविज्ञाणारम्मणत्ता । अतो ससम्भारकथाय चक्खुसोतेहि, तन्निस्सितविज्ञाणेहि वा कायिकवाचसिकपयोगमुपलभित्वा मनोविज्ञाणेन विनेय्याति अत्थो दट्ठब्बो। कायिकाति कायेन कता पाणातिपातादिनिप्फादका बलवन्तो अकुसला । “काळका' तिपि टीकायं उद्धतपाठो, कण्हपक्खिका बलवन्तो अकुसलाति अत्थो । “इमिनावा''तिआदिना नयदानं करोति, तञ्च खो “अदिन्नादानं पहाय अदिन्नादाना पटिविरतो''तिआदिपदेसु ।
___पापे समेतीति समणो, गोतमसमझा, तेन गोत्तेनसम्बन्धो गोतमोति अत्थं सन्धाय "समणोति भगवा"तिआदि वुत्तं । गोत्तवसेन लद्धवोहारोति सम्बन्धो। ब्रह्मदत्तेन भासितवण्णानुसन्धिया इमिस्सा देसनाय पवत्तनतो, तेन च भिक्खुसङ्घवण्णस्सापि भासितत्ता भिक्खुसङ्घवण्णोपि वुत्तनयेन देसितब्बो, सो न देसितो। किं सो पाणातिपाता पटिविरतभावो भिक्खुसङ्घस्स न विज्जतीति अनुयोगमपनेन्तो “न केवलञ्चा"तिआदिमाह । एवं सति कस्मा न देसितोति पुनानुयोगं परिहरति "देसना पना"तिआदिना । एवन्ति एवमेव ।
एत्थायमधिप्पायो –“अस्थि भिक्खवे, अछे च धम्मा'तिआदिना अनञसाधारणे बुद्धगुणे आरब्भ उपरि देसनं वड्ढेतुकामो भगवा आदितो पट्ठाय “तथागतस्स वण्णं वदमानो वदेय्या'"तिआदिना बुद्धगुणवसेनेव देसनं आरभि, न भिक्खुसङ्घगुणवसेनापि । एसा हि भगवतो देसनाय पकति, यदिदं एकरसेनेव देसनं दस्सेतुं लब्भमानस्सापि
287
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org