________________
(१.१.६-६)
परिब्बाजककथावण्णना
विज्ञातुन्ति न वुत्तं । “पि-सद्दो सम्भावनत्थो"तिआदिना वुत्तनयेन चेत्थ अत्थो यथासम्भवं वेदितब्बो।
तुम्हंयेवस्स तेन अन्तरायोति एत्थापि “अन्तरायो"ति इदं “उब्बिलावितत्तस्स अकरणीयताकारणवचन"तिआदिना हेट्ठा अवण्णपक्खे अम्हेहि वुत्तनयानुसारेन अत्थो दट्टब्बो। एत्थ च “आनन्दिनो उब्बिलाविता"ति दीपितं पीतिमेव गहेत्वा "तेन उब्बिलावितत्तेना"ति वचनं सोमनस्सरहिताय पीतिया अभावतो तब्बचनेनेव “सुमना"ति दीपितं सोमनस्सम्पि सिद्धमेवाति कत्वा वुत्तं । अथ वा सोमनस्सस्स अन्तरायकरता पाकटा, न तथा पीतियाति एवं वुत्तन्ति दट्टब्बं । कस्मा पनेतन्ति यथावुत्तं अत्थं अविभागतो मनसि कत्वा चोदेति । आचरियो “सच्च"न्ति तमत्थं पटिजानित्वा "तं पना"तिआदिना विभज्जब्याकरणवसेन परिहरति ।
तत्थ एतन्ति आनन्दादीनमकरणीयतावचनं, ननु भगवता वण्णितन्ति सम्बन्धो । बुद्धोति कित्तयन्तस्साति “बुद्धो"ति वचनं गुणानुस्सरणवसेन कथेन्तस्स साधुजनस्स । कसिणेनाति कसिणताय सकलभावेन । जम्बुदीपस्साति चेतस्स अवयवभावेन सम्बन्धीवचनं । अपरे पन "जम्बुदीपस्साति करणवचनत्थे सामिवचन''ति वदन्ति, तेसं मतेन कसिणजम्बुदीपसद्दानं समानाधिकरणभावो दट्टब्बो, करणवचनञ्च निस्सक्कत्थे । पगेव एकदेसतो पनाति अपि-सद्दो सम्भावने । आदि-सद्देन चेत्थ -
“मा सोचि उदायि, आनन्दो अवीतरागो कालं करेय्य, तेन चित्तप्पसादेन सत्तक्खत्तुं देवरज्जं कारेय्य, सत्तक्खत्तुं इमस्मिंयेव जम्बुदीपे महारज्जं कारेय्य, अपिच उदायि आनन्दो दिवेव धम्मे परिनिब्बायिस्सती''तिआदिसुत्तं (अ० नि० १.३.८१)
सङ्गहितं । तन्ति सुत्तन्तरे वुत्तं पीतिसोमनस्सं । नेक्खम्मस्सितन्ति कामतो निक्खमने कुसलधम्मे निस्सितं । इधाति इमस्मिं सुत्ते। गेहस्सितन्ति गेहवासीनं समुदाचिण्णतो गेहसङ्खाते कामगुणे निस्सितं । कस्मा तदेविधाधिप्पेतन्ति आह "इदही"तिआदि | “आयस्मतो छन्नस्स उप्पन्नसदिस"न्ति वुत्तमत्थं पाकटं कातुं, समत्थेतुं वा "तेनेवा"तिआदि वुत्तं । विसेसं निब्बत्तेतुं नासक्खि भगवति, धम्मे च पवत्तगेहस्सितपेमताय । परिनिब्बानकालेति परिनिब्बानासन्नकाले भगवता पञ्जत्तेन तज्जितोति वा सम्बन्धो ।
199
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
