________________
१७०
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.१-१)
पना"तिआदिमाह । चतुब्बिधाय अप्पिच्छताय अप्पिच्छा। द्वादसहि सन्तोसेहि सन्तुट्ठा । तिविधेन विवेकेन पविवित्ता। राजराजमहामत्तादीहि असंसट्ठा। दुप्पटिपत्तिकानं चोदका। पापे अकुसले गरहिनो परेसं हितपटिपत्तिया वत्तारो। परेसञ्च वचनक्खमा। विमुत्तित्राणदस्सनं नाम पच्चवेक्खणजाणं। "तेस"न्तिआदिना तदभिसम्बन्धेन भगवतो सोभं दस्सेति । रत्तपदुमानं सण्डो समूहो वनं, तस्स मज्झे गता तथा । "रत्तं पदुमं, सेतं पुण्डरीक"न्ति पत्तनियममन्तरेन तथा वुत्तं, पत्तनियमेन पन सतपत्तं पदुमं, ऊनकसतपत्तं पुण्डरीकं । पवाळं विद्दमो, तेन कताय वेदिकाय परिक्खित्तो विय । मिगपक्खीनम्पीति पि-सद्दो, अपिसद्दो वा सम्भावनायं, तेनाह "पगेव देवमनुस्सान"न्ति । महाथेराति महासावके सन्धायाह । सुरञ्जितभावेन ईसकं कण्हवण्णताय मेघवण्णं। एकंसं करित्वाति एकंसपारुपनवसेन वामसे करित्वा । कत्तरस्स जिण्णस्स आलम्बनो दण्डो कत्तरदण्डो, बाहुल्लवसेनायं समझा। सुवम्मं नाम सोभणुरच्छदो, तेन वम्मिता सन्नद्धाति सुवम्मवम्मिता, इदं तेसं पंसुकूलधारणनिदस्सनं । येसं कुच्छिगतं सब्बम्पि तिणपलासादि गन्धजातमेव होति, ते गन्धहत्थिनो नाम, ये “हेमवता"तिपि वुच्चन्ति, तेसम्पि थेरानं सीलादिगुणगन्धताय तंसदिसता। अन्तोजटाबहिजटासङ्घाताय तण्हाजटाय विजटितभावतो विजटितजटा। तण्हाबन्धनाय छिन्नत्ता छिन्नबन्धना। "सो"तिआदि यथावृत्तवचनस्स गुणदस्सनं । अनुबुद्धेहीति बुद्धानमनुबुद्धेहि । तेपि हि एकदेसेन भगवता पटिविद्धपटिभागेनेव चत्तारि सच्चानि बुज्झन्ति । पत्तपरिवारितन्ति पुप्फदलेन परिवारितं । कं वुच्चति कमलादि, तस्मिं सरति विराजतीति केसरं, किञ्जक्खो। कण्णे करीयतीति कणिका। कण्णालङ्कारो, तंसदिसण्ठानताय कणिका, बीजकोसो। छन्नं हंसकुलानं सेट्ठो धतरट्ठो हंसराजा विय, हारितो नाम महाब्रह्मा विय ।
एवं गच्छन्तं भगवन्तं, भिक्खू च दिस्वा अत्तनो परिसं ओलोकेसीति सम्बन्धो । काजदण्डकेति काजसङ्खाते भारावहदण्डके, काजस्मिं वा भारलग्गितदण्डके। खुद्दकं पीठं पीठकं । मूले, अग्गे च तिधा कतो दण्डो तिदण्डो। मोरहत्थको मोरपिञ्छं। खुद्दकं पसिब्बं पसिब्बकं। कुण्डिका कमण्डलु । सा हि कं उदकं उदेति पसवेति, रक्खतीति वा कुण्डिका निरुत्तिनयेन । गहितं ओमकतो लुज्जितं, विविधं लुज्जितञ्च पीठक...पे०... कुण्डिकादिअनेकपरिक्खारसङ्खातं भारं भरति वहतीति गहित...पे०... भारभरिता। इतीति निदस्सनत्थो । एवन्ति इदमत्थो । एवं इदं वचनमादि यस्स वचनस्स तथा, तदेव निरत्थकं वचनं यस्साति एवमादिनिरत्थकवचना। मुखं एतस्स अत्थीति मुखरा, सब्बेपि मुखवन्ता एव, अयं पन फरुसाभिलापमुखवती, तस्मा एवं वुत्तं । निन्दायहि अयं रपच्चयो ।
170
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org