Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1

SR No.: 009985
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 516
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith, Buddhism, R000, & R005
File Size: 19 MB

Page 144

पठममहासङ्गीतिकथावण्णना
१२१
"मक्कटी वज्जिपुत्ता च, गिही नग्गो च तित्थिया । दारिकुप्पलवण्णा च, ब्यञ्जनेहि परे दुवे''ति ।। आदिका (पारा० ६६)।
गाथायो । वुच्चमानस्स हि वुत्तस्स वा अत्थस्स विप्पकिण्णभावेन पवत्तितुं अदत्वा उद्धं दानं रक्खणं उदानं, सङ्गहवचनन्ति अत्थो । सीलक्खन्धवग्गमूलपरियायवग्गादिवसेन वग्गसङ्गहो। वग्गोति हि धम्मसङ्गाहकेहेव कता सुतसमुदायस्स समझा। उत्तरिमनुस्सपेय्यालनीलपेय्यालादिवसेन पेय्यालसङ्गहो। पातुं रक्खितुं, वित्थारितुं वा अलन्ति हि पेय्यालं, सङ्खिपित्वा दस्सनवचनं । अङ्गुत्तरनिकायादीसु निपातसङ्गहो, गाथङ्गादिवसेन निपातनं । समुदायकरणज्हि निपातो। देवतासंयुत्तादिवसेन (सं० नि० १.१) संयुत्तसङ्गहो। वग्गसमुदाये एव धम्मसङ्गाहकेहि कता संयुत्तसमझा। मूलपण्णासकादिवसेन पण्णाससङ्गहो, पचास पचास सुत्तानि गणेत्वा सङ्गहोति वुत्तं होति । आदिसद्देन तस्सं तस्सं पाळियं दिस्समानं सङ्गीतिकारकवचनं सङ्गण्हाति । उदानसङ्गह...पे०... पण्णाससङ्गहादीहि अनेकविधं तथा । सत्तहि मासेहीति किरियापवग्गे ततिया “एकाहेनेव बाराणसिं पायासि । नवहि मासेहि विहारं निट्ठापेसी'तिआदीसु विय। किरियाय आसुं परिनिट्ठापनहि किरियापवग्गो।
तदा अनेकच्छरियपातुभावदस्सनेन साधूनं पसादजननत्थमाह “सङ्गीतिपरियोसाने चस्सा"तिआदि । अस्स बुद्धवचनस्स सङ्गीतिपरियोसाने सञ्जातप्पमोदा विय, साधुकारं ददमाना विय च सङ्कम्पि...पे०... पातुरहेसुन्ति सम्बन्धो । वियाति हि उभयत्थ योजेतब्बं । पवत्तने, पवत्तनाय वा समत्थं पवत्तनसमत्थं । उदकपरियन्तन्तिपथवीसन्धारकउदकपरियोसानं कत्वा, सह तेन उदकेन, तं वा उदकं आहच्चाति वुत्तं होति, तेन एकदेसकम्पनं निवारेति । सङ्कम्पीति उद्धं उद्धं गच्छन्ती सुट्ठ कम्पि | सम्पकम्पीति उद्धमधो च गच्छन्ती सम्मा पकारेन कम्पि । सम्पवेधीति चतूसु दिसासु गच्छन्ती सुटु भिय्यो पवेधि । एवं एतेन पदत्तयेन छप्पकारं पथवीचलनं दस्सेति । अथ वा पुरथिमतो, पच्छिमतो च उन्नमनओनमनवसेन सङ्कम्पि। उत्तरतो, दक्खिणतो च उन्नमनओनमनवसेन सम्पकम्पि। मज्झिमतो, परियन्ततो च उन्नमनओनमनवसेन सम्पवेधि। एवम्पि छप्पकारं पथवीचलनं दस्सेति, यं सन्धाय अट्ठकथासु वुत्तं --
"पुरत्थिमतो उन्नमति पच्छिमतो ओनमति, पच्छिमतो उन्नमति पुरथिमतो ओनमति, उत्तरतो उन्नमति दक्खिणतो ओनमति, दक्खिणतो उन्नमति उत्तरतो
121