________________
७८
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
भवेय्य, तस्मा उदानपाळियमनारुळहभावोयेव वचसा अनुदानेत्वा मनसा उदानभावे कारणन्ति दट्ठब्बं । " पाटिपददिवसे "ति इदं "सब्बञ्ञभावप्पत्तस्सा" ति एतेन न सम्बज्झितब्बं, “पच्चवेक्खन्तस्स उप्पन्ना "ति एतेन पन सम्बज्झितब्बं । विसाखपुण्णमायमेव हि भगवा पच्चूससमये सब्बञ्जतं पत्तो । लोकियसमये पन एवम्पि सम्बज्झनं भवति, तथापि नेस सासनसमयोति न गहेतब्बं । सोमनस्समेव सोमनस्समयं यथा “दानमयं, सीलमय "न्ति, (दी० नि० ३.३०५; इतिवु० ६०; नेत्ति० ३४) तंसम्पत्तञानाति अत्थो । सोमनस्सेन वा सहजातादिसत्तिया पकतं, तादिसेन आणेनातिपि वट्टति ।
हन्दाति चोदनत्थे निपातो । इस सम्पादेथाति हि चोदेति । आमन्तयामीति पटिवेदयामि, बोधेमीति अत्थो । बोति पन " आमन्तयामी" ति एतस्स कम्मपदं । " आमन्तनत्थे दुतियायेव न चतुत्थी'ति हि वत्वा तमेवुदाहरन्ति अक्खरचिन्तका । वयधम्माति अनिच्चलक्खणमुखेन सङ्घारानं दुक्खानत्तलक्खणम्पि विभावेति “यदनिच्चं, तं दुक्खं । यं दुक्खं तदनत्ता" ति (सं० नि० २.२.१५, ४५, ७६, ७७; २.३.१, ४; पटि० म० २.१०) वचनतो । लक्खणत्तयविभावननयेनेव च तदारम्मणं विपस्सनं दस्सेन्तो सब्बतित्थियानं अविसयभूतं बुद्धावेणिकं चतुसच्चकम्मट्ठानाधिट्ठानं अविपरीतं निब्बानगामिनिपटिपदं पकासेतीति दट्ठब्बं । इदानि तत्थ सम्मापटिपत्तियं नियोजेति "अप्पमादेन सम्पादेथाति, चतुसच्चकम्मट्ठानाधिट्ठानाय अविपरीतनिब्बानगामिनिपटिपदाय अप्पमादेन सम्पादेथाति अत्थो । अपिच " वयधम्मा सङ्घारा "ति एतेन सङ्क्षेपेन संवेजेत्वा "अप्पमादेन सम्पादेथा "ति सङ्क्षेपेनेव निरवसेसं सम्मापटिपत्तिं दस्सेति । अप्पमादपदहि सिक्खत्तयसङ्गहितं केवलपरिपुण्णं सासनं परियादियित्वा तिट्ठति, सिक्खत्तयसङ्गहिताय केवलपरिपुण्णाय सासनसङ्घाताय सम्मापटिपत्तिया अप्पमादेन सम्पादेथाति अत्थो । उभिन्नमन्तरेति द्विन्नं वचनानमन्तराळे वेमज्झे । एत्थ हि कालवता कालोपि निदस्सितो तदविनाभावित्ताति वेदितब्बो |
ताय
सुत्तन्तपिटकन्ति एत्थ सुत्तमेव सुत्तन्तं यथा “कम्मन्तं, वनन्त "न्ति । सङ्गीतञ्च असङ्गीतञ्चाति सब्बसरूपमाह । “असङ्गीतन्ति च सङ्गीतिक्खन्धककथावत्थुप्पकरणादि । केचि पन ' सुभसुत्तं (दी० नि० १.४४४) पठमसङ्गीतियमसङ्गीत न्ति वदन्ति तं न युज्जति । पठमसङ्गीतितो पुरेतरमेव हि आयस्मता आनन्दत्थेरेन जेतवने विहरन्तेन सुभस्स माणवस्स भासित "न्ति (दी० नि० टी० पठममहासङ्गीतिकथावण्णना) आचरियधम्मपालत्थेरेन वृत्तं । सुभसुत्तं पन " एवं मे सुत्तं एकं समयं आयस्मा आनन्दो सावत्थियं विहरति जेतवने
Jain Education International
78
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org