Page Text
________________
६८
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(५.१५३-१५३)
अमनापा, मनापापि परस्स चित्तविघातावहत्ता करणुत्तरियपक्खियमेवाति दस्सेन्तो "तुम्ह"न्तिआदिमाह । विक्खेपकथापवत्तन्ति विक्खेपकथावसेन पवत्तं | जयपुरेक्खारो हुत्वाति अत्तनो जयं पुरक्खत्वा । यं किञ्चि न भासतीति योजना । “मन्ता"ति वुच्चति पञ्जा, मन्तनं जाननन्ति कत्वा । “मन्ता"ति इदं “मन्तेत्वा''ति इमिना समानत्थं निपातपदन्ति आह "उपपरिक्खित्वा"ति । युत्तकथमेवाति अत्तनो, सुणन्तस्स च युत्तरूपमेव कथं । हदये निदहितब्बयुत्तन्ति अत्थसम्पत्तिया, ब्यञ्जनसम्पत्तिया अत्थवेदादिपटिलाभनिमित्तत्ता चित्ते ठपेतब्बं, विमुत्तायतनभावेन मनसि कातब्बन्ति अत्थो। सब्बङ्गसम्पन्नापि वाचा अकाले भासिता अभाजने भासिता विय न अत्थावहाति आह “युत्तपत्तकालेना"ति । अयञ्च चतुरङ्गसमन्नागता सुभासितवाचा सच्चसम्बोधावहादिताय सत्तानं महिद्धिका महानिसंसाति दस्सेतुं “एवं भासिता ही"तिआदि वुत्तं ।
सीलाचारेति सीले च आचारे च परिसुद्धसीले चेव परिसुद्धमनोसमाचारे च । ठितोति पतिठ्ठहन्तो । सच्चं एतस्स अस्थीति सच्चोति आह "सच्चकथो"ति । एस नयो सद्धोति एत्थापि । तेनाह "सद्धासम्पनो"ति । “ननु च हेट्ठा सच्चं कथितमेवा''ति कस्मा वुत्तं ? हेट्ठा हि वचीसमाचारं कथेन्तेन सच्चं कथितं, पटिपक्खपटिक्खेपवसेन इध सीलं कथेन्तेन तं परिपुण्णं कत्वा दस्सेतुं सच्चं सरूपेनेव कथितं । "पुग्गलाधिट्ठानाय कथाय आरब्भन्तरञ्चेतं, तथापि सच्चं वत्वा अनन्तरमेव सच्चस्स कथनं पुनरुत्तं होतीति परस्स चोदनावसरो मा होतू"ति तत्थ परिहारं दातुकामो “इध कस्मा पुन वुत्त"न्ति आह । हेट्ठा वाचासच्चं कथितं चतुरङ्गसमन्नागतं सुभासितवाचं दस्सेन्तेन । अन्तमसो...पे०... दस्सेतुं इध वुत्तं “एवं सीलं सुपरिसुद्धं होती''ति । इमस्मिं पनत्थे “एवं परित्तकं खो, राहुल, तेसं सामनं, येसं नत्थि सम्पजानमुसावादे लज्जा''तिआदि नयप्पवत्तं राहुलोवादसुत्तं दस्सेतब्बं ।
गुत्ता सतिकवाटेन पिदहिता द्वारा एतेनाति गुत्तद्वारोति आह "छसु इन्द्रियेसू"तिआदि। परियेसनपटिग्गण्हनपरिभोगविस्सज्जनवसेन भोजने मत्तं जानातीति भोजने मत्तञ्जू। समन्ति अविसमं। समचारिता हि कायविसमादीनि पहाय कायसमादिपूरणं । निसज्जायाति एत्थ इति-सद्दो आदिअत्थो, तेन “आवरणीयेहि धम्मेहि चित्तं परिसोधेती"ति एवमादिं सङ्गण्हाति । भावनाय चित्तपरिसोधनहि जागरियानुयोगो, न निद्दाविनोदनमत्तं । नित्तन्दीति विगतथिनमिद्धो । सा पन नित्तन्दिता कायालसियविगमने पाकटा होतीति वुत्तं "कायालसियविरहितो"ति । “आरद्धवीरियो"ति इमिना दुविधोपि वीरियारम्भो गहितोति तं विभजित्वा दस्सेतुं “कायिकवीरियेनापी"तिआदि वुत्तं । सङ्गम्म
68
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009984 |
| Book Title | Pathikvagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 338 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 12 MB |