________________
(४.१३६-१३७)
दुच्चरितादिकथावण्णना
इमिनाति “इमेहि खो, वासेट्ट, चतूहि मण्डलेहि समणमण्डलस्स अभिनिब्बत्ति होती"ति इमिना वचनेन । इमं दस्सेतीति समणमण्डलं नाम...पे०... सुद्धिं पापुणन्तीति इमं अत्थजातं दस्सेति । यदि इमेहि...पे०... अभिनिब्बत्ति होति, एवं सन्ते इमानेव चत्तारि मण्डलानि पधानानि, समणमण्डलं अप्पधानं ततो अभिनिब्बत्तत्ताति ? नयिदमेवन्ति दस्सेतुं "इमानी"तिआदि वुत्तं । समणमण्डलं अनुवत्तन्ति गुणेहि विसिट्ठभावतो । गुणो हि विषेनं अनुवत्तनहेतु, न कोलपुत्तियं, वण्णपोक्खरता, वाक्करणमत्तं वा। तेनाह “धम्मेनेव अनुवत्तन्ति, नो अधम्मेना"ति । सो धम्मो च लोकुत्तरोव अधिप्पेतो, येन संसारतो विसुज्झति, तस्मा समणमण्डलन्ति च सासनिकमेव समणगणं वदतीति दट्ठब्बं । तेनाह "समणमण्डलही"तिआदि ।
दुच्चरितादिकथावण्णना १३६. मिच्छादिट्ठिवसेन समादिन्नकम्मं नाम “को अनुबन्धितब्बो । अजोतग्गिसोडिमिसो''तिआदिना यञविधानादिवसेन पवत्तितं हिंसादिपापकम्मं । मिच्छादिट्टिकम्मस्साति “एस सद्धाधिगतो देवयानो, येन यन्ति पुत्तिनो विसोका''तिआदिना पवत्तितस्स मिच्छादिट्ठिसहगतकम्मस्स । समादानं तस्स तथा पवत्तनं, तस्सा वा दिट्ठिया उपगमनं ।
१३७. द्वयकारीति कुसलाकुसलद्वयस्स कत्ता। तयिदं द्वयं यस्मा एकज्झं नप्पवत्तति, तस्मा आह "कालेना"तिआदि । एकक्खणे उभयविपाकदानवानं नाम नत्थि एकस्मिं खणे चित्तद्वयूपसहिताय सत्तसन्ततिया अभावतो। यथा पन द्वयकारिनो सुखदुक्खपटिसंवेदिता सम्भवति, तं दस्सेतुं “येन पना"तिआदि वुत्तं । एवंभूतोति विकलावयवो । द्वेपिहि कुसलाकुसलकम्मानि कतूपचितानि सभावतो बलवन्तानेव होन्ति, तस्मा मरणकाले उपट्टहन्ति । तेसु अकुसलं बलवतरं होति पच्चयलाभतो। निकन्तिआदयो हि पच्चयविसेसा अकुसलस्सेव सभागा, न कुसलस्स, तस्मा कतूपचितभावेन समानबलेसुपि कुसलाकुसलेसु पच्चयलाभेन विपच्चितुं लद्धोकासताय कुसलतो अकुसलं बलवतरं होतीति, तथाभूतम्पि तं यथा विपाकदाने लद्धोकासस्स कुसलस्सापि अवसरो होति, तथा लद्धपच्चयं पटिसन्धिदानाभिमुखं कुसलं पटिबाहित्वा पटिसन्धिं देन्तं तिरच्छानयोनियं निब्बत्तापेतीति । “अकुसलं बलवतरं होती"ति एत्थ “अकुसलं चे बलवतरं होति, तं कुसलं पटिबाहित्वा''ति वुत्तनयेनेव अत्थं वत्वा तेसु कुसलं चे बलवतरं होति,
45
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org