Pathikvagga Tika

SR No.: 009984
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 338
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 12 MB

Page 66

(४.१२२-१२३)
भूमिपप्पटकपातुभावादिवण्णना
अपसक्कनवसेन निक्खमित्वा सिनेरुसमीपं पापुणन्ता अन्तो विचरन्ति । इदानि तमेवत्थं सङ्केपेन वुत्तं विवरितुं "तेही"तिआदि वुत्तं । सिनेरुस्स, चक्कवाळस्स च यं ठानं वेमझं, तस्स, सिनेरुस्स च यं ठानं वेमज्झं, तेन गच्छन्ता "सिनेरुसमीपेन विचरन्ती"ति वुत्ता, न सिनेरुस्स अग्गाळिन्दअल्लीना । चक्कवाळसमीपेन चरित्वाति एत्थापि एसेव नयो । मज्झेनाति सिनेरुस्स, चक्कवाळस्स च उजुकं वेमज्झेन मग्गेन । चित्रमासे मज्झेनाति एत्थापि एसेव नयो।
एकप्पहारेनाति एकवेलाय, एकेनेव वा अत्तनो एकप्पहारेन। मज्झन्हिकोति ठितमज्झन्हिको कालो होति। तदा हि सूरियमण्डलं उग्गच्छन्तं हुत्वापि इमस्मिं दीपे ठितस्स उपड्वमेव दिस्सति, उत्तरकुरूसु ठितस्स ओगच्छन्तं हुत्वा । एवहि एकवेलायमेव तीसु दीपेसु आलोककरणं ।
येसु कत्तिकादिनक्खत्तसमझा, तानिपि तारकरूपानि येवाति वुत्तं "सेसतारकरूपानि चा"ति, नक्खत्तसञ्जिततारकरूपतो अवसिठ्ठतारकरूपानीति अत्थो । उभयानिपि तानि देवतानं वसनकविमानानीति वेदितब्बानि । रा-सद्दो तियति छिज्जति एत्थाति रत्ति, सत्तानं सदस्स वूपसमनकालोति अत्थो । दिब्बन्ति सत्ता कीळन्ति जोतन्ति एत्थाति दिवा। सत्तानं आयुं मिनन्तो विय सियति अन्तं करोतीति मासो। तं तं किरियं अरति वत्तेतीति उतु । तं तं सत्तं, धम्मप्पवत्तिञ्च सङ्गम्म वदन्तो विय सरति वत्तेतीति संवच्छरो।
१२२. विवज्जनं विवज्जो, सो एव वेवज्जं, वण्णस्स वेवज्ज वण्णवेवजं, वण्णसम्पत्तिया विगमो, तस्स पन अत्थिता “वण्णवेवज्जता"ति वुत्ता। तेनाह "विवज्जभावो"ति । तेसन्ति वण्णवन्तानं सत्तानं । अतिमानप्पच्चयाति दुब्बण्णवम्भनवसेन अतिक्कम्म अत्तनो वण्णं पटिच्च मानपच्चया, मानसम्पग्गण्हननिमित्तन्ति अत्थो । सातिसयो रसो एतिस्सा अत्थीति रसाति लद्धमानाय, अनुभासिंसूति अनुरोधवसेन भासिंसु । लोकुप्पत्तिवंसकथन्ति लोकुप्पत्तिवंसजं पवेणीकथं, आदिकाले उप्पन्नं पवेणीआगतकथन्ति अत्थो । “अनुपतन्ती"तिपि पाठो, सो एवत्थो ।
भूमिपप्पटकपातुभावादिवण्णना १२३. एदिसो हुत्वाति अहिच्छत्तकसदिसो हुत्वा ।