________________
१४
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
५२. तेसन्ति परिब्बाजकानं । कथायाति तिरच्छानकथाय । दस्सनेनाति दिट्ठिदस्सनेन ।
आकप्पेनाति वेसेन । कुत्तेनाति किरियाय । आचारेनाति अञ्ञमञ्ञस्मिं
आचरितब्बआचारेन । विहारेनाति रत्तिन्दिवं विहरितब्बविहरणेन । इरियापथेनाति ठानादिइरियापथेन । अञ्ञाकारताय अञ्ञतित्थे नियुत्ताति अञ्ञतित्थिया । सङ्गन्त्वा समागन्त्वा रासी हुत्वा परेहि निसिन्नट्ठाने । अरञ्ञानि च तानि वनपत्थानि चाति अरञ्ञवनपत्थानि । तत्थ यं अरञ्ञकङ्गनिप्फादकं आरञ्ञकानं, तं “अरञ्ञ"न्ति वेदितब्बं । वनपत्थन्ति गामन्तं अतिक्कमित्वा मनुस्सानं अनुपचारट्ठानं, यत्थ न कसीयति न वप्पीयति । वृत्तहेतं “वनपत्थन्ति दूरानमेतं सेनासनानं अधिवचन "न्ति “वनपत्थन्ति वनसण्डानमेतं सेनासनानं, वनपत्थन्ति भीसनकानमेतं, वनपत्थन्ति सलोमहंसानमेतं, वनपत्थन्ति परियन्तानमेतं वनपत्थन्ति न मनुस्सूपचारानमेतं सेनासनानं अधिवचन 'न्ति ( विभं० ५३१) । तेन वुत्तं " गामूपचारतो मुत्तानी "तिआदि । पन्तानीति परियन्तानि अतिदूरानि । तेनाह "दूरतरानी" तिआदि । विहारूपचारेनाति विहारस्स उपचारप्पदेसेन | अद्धिकजनस्साति मग्गगामिनो जनस्स । मन्दसद्दानीति उच्चासद्दमहासद्दाभावतो तनुसद्दानि । मनुस्से समागम्म एकज्झं पवत्तितसद्दो निग्घोसो, तस्स यस्मा अत्थो दुब्बिभावितो होति, तस्मा वृत्तं " अविभावितत्थेन निग्घोसेना "ति । विगतवातानीति विगतसद्दानि । “ रहस्स करणस्स युत्तानी" ति इमिनापि तेसं ठानानं अरञ्ञलक्खणयुत्ततं, जनविवित्ततं वनविवित्तमेव च विभावेति, तथा " एकीभावस्स अनुरूपानी "ति इमिना ।
(२.५२-५३)
५३. केनाति हेतुम्हि, सहयोगे च करणवचनन्ति आह “केन कारणेन केन पुग्गलेन सद्धि "न्ति । एकोपि हि विभत्तिनिद्देसो अनेकत्थविभावनो होति, तथा तद्धितत्थपदसमाहारेति ।
Jain Education International
संसन्दनन्ति आलापसल्लापवसेन कथासंसन्दनं । आणब्यत्तभावन्ति ब्यत्तत्राणभावं, सो पन परस्स वचने उत्तरदानवसेन, परेन वा वुत्तउत्तरे पच्चुत्तरदानवसेन सियाति आह “उत्तरपच्चुत्तरनयेना "ति । यो हि परस्स वचनं तिपुक्खलेन नयेन रूपेति, तथा परस्स रूपनवचनं जातिभावं आपादेति, तस्स तादिसं वचनसभावं जाणवेय्यत्तियं विभावेति पाकटं करोतीति । सुञगारेसु नट्ठाति सुञ्ञागारेसु निवासेसु नट्ठा विनट्ठा अभावं गता । नास्स पञ्ञा नस्सेय्य तेहि तेहि कतपुच्छनपटिपुच्छननिमित्तं नानापटिभानुप्पत्तिया विसारमापन्नं पुच्छितं पञ्हं विस्सज्जेतुं असमत्थताय । ओरोधेय्यामाति निरुत्साहं विय करोन्ता अवरोधेय्याम, तं परस्स ओरोधनं वादजालेन विनन्धनं विय होतीति आह
14
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org