________________
१०
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(१.२९-३४)
विरूपो अमनापो। तेनाह “अप्पियअमनापसद्दमेवा"ति । सम्मापटिपत्तिया विसेसतो सुट्ट गताति सुगता, सम्मासम्बुद्धा। ते अपदायन्ति सोधेन्ति सत्तसन्तानं एतेहीति सुगतापदानानि, तिस्सो सिक्खा । यस्मा ताहि ते “सुगता''ति लक्खीयन्ति, ता च तेसं ओवादभूता, तस्मा "सुगतलक्खणेसू"तिआदि वुत्तं । यदि ता सुगतस्स लक्खणभूता, सासनभूता च, कथं पनेस पाथिकपुत्तो तत्थ तासु सिक्खासु जीवति, को तस्स ताहि सम्बन्धोति आह "एतस्स ही"तिआदि । सम्बुद्धानं देमाति देन्तीति बुद्धसाय देन्तीति अधिप्पायो। तेन एस...पे०... जीवति नाम न सुगतन्वयअज्झुपगमनतो | "तथागते"तिआदि एकत्ते पुथुवचनन्ति आह "तथागत"न्तिआदि । बहुवचनं एव गरुस्मिं एकस्मिम्पि बहुवचनप्पयोगतो एकवचनं विय वुत्तं वचनविपल्लासेन ।
२९. समेक्खित्वाति समं कत्वा मिच्छादस्सनेन अपेक्खित्वा, तं पन अपेक्खनं तथा मञ्जनमेवाति आह "मञित्वा'ति । पुब्बे वुत्तं समेक्खनम्पि मञ्जनं एवाति वुत्तं "अमञीति पुन अमञ्जित्था"ति, तेन अपरापरं तस्स मञनप्पवत्तिं दस्सेति । भेरण्डकरवं कोसति विक्कोसतीति कोत्थु ।
३०. ते ते पाणे ब्यापादेन्तो घसतीति ब्यग्घोति इमिना निब्बचनेन "ब्यग्घो"ति मिगराजस्सपि सिया नामन्ति आह "ब्यग्योति मञ्जतीति सीहोहमस्मीति मञ्जती"ति । यदिपि यथावुत्तनिब्बचनवसेन सीहोपि “ब्यग्यो''ति वत्तब्बतं अरहति, ब्यग्घ-सद्दो पन मिगराजे एव निरुळहोति दस्सेन्तो “सीहेन वा"तिआदिमाह ।
३१. सीहेन विचरितवने संवद्वत्ता वुत्तं “महावने सुझवने विवड्डो'ति ।
३४. किलेसबन्धनाति तण्हाबन्धनतो । तण्हाबन्धनहि थिरं दळहबन्धनं दुम्मोचनीयं ।
यथाह
“सारत्तरत्ता मणिकुण्डलेसु, ।
पुत्तेसु दारेसु च या अपेक्खा । एतं दळ्हं बन्धनमाहु धीरा,
ओहारिनं सिथिलं दुप्पमुञ्चन्ति ।। (ध० प० ३४६; जा० १.२.१०२)
10
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org