________________
२३२
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(१०.३३१-३३१)
"कामरागस्स अनुसयो कामरागानुसयो"ति वदन्ति, तं तेसं मतिमत्तं । न हि कामरागविनिमुत्तो कामरागानुसयो नाम कोचि अस्थि । यदि "तस्स बीज"न्ति वदेय्यु, तम्पि तब्बिनिमुत्तं परमत्थतो न उपलब्भतेवाति । एसेव नयो सेसेसुपि ।
अधिकरणसमथसत्तकवण्णना
अधिकरीयन्ति एत्थाति अधिकरणानि। के अधिकरीयन्ति ? समथा। कथं अधिकरीयन्तीति ? समनवसेन, तस्मा ते तेसं समनवसेन पवत्तन्तीति आह "अधिकरणानि समेन्ती"तिआदि । उप्पत्रानं उप्पन्नानन्ति उहितानं उहितानं । समथत्थन्ति समनत्थं ।
"अट्ठारसहि वत्थूही"ति लक्खणवचनमेतं यथा “यदि मे ब्याधी दाहेय्यु दातब्बमिदमोसध"न्ति, तस्मा तेसु अञतरञतरेन विवदन्ता “अट्ठारसहि वत्थूहि विवदन्ती''ति वुच्चन्ति । उपवदनाति अक्कोसो | चोदनाति अनुयोगो।
अधिकरणस्स सम्मुखाव विनयनतो सम्मुखाविनयो। सन्निपतितपरिसाय धम्मवादीनं येभुय्यताय येभुय्यसिककम्मस्स करणं येभुय्यसिका। अयन्ति अयं यथावुत्ता चतुब्बिधा सम्मुखता सम्मुखाविनयो नाम।
सनसामग्गिवसेन सम्मुखीभावो, न यथा तथा कारकपुग्गलानं सम्मुखाता । भूतताति तच्छता। सच्चपरियायो हि इध धम्म-सद्दो "धम्मवादी"तिआदीसु (दी० नि० १.९, १९४) विय । विनेति एतेनाति विनयो, तस्स तस्स अधिकरणस्स वूपसमनाय भगवता वुत्तविधि, तस्स विनयस्स सम्मुखता विनयसम्मुखता। तेनाह "यथा तं...पे०... सम्मुखता"ति । येनाति येन पुग्गलेन । विवादवत्थुसङ्घाते अत्थे पच्चत्थिका अत्थपच्चत्थिका। सङ्घसम्मुखता परिहायति सम्मतपुग्गलेहेव वूपसमनतो |
नन्ति विवादाधिकरणं । “न छन्दागतिं गच्छती''तिआदिना वुत्तं पञ्चङ्गसमन्नागतं । गुळ्हकादीसु अलज्जुस्सन्नाय परिसाय गुळहको सलाकग्गाहो कातब्बो लज्जुस्सन्नाय विवटको, बालुस्सन्नाय सकण्णजप्पको । यस्ता किरियाय धम्मवादिनो बहुतरा, सा येभुय्यसिकाति आह “धम्मवादीनं येभुय्यताया"तिआदि ।
232
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org