Page Text
________________
२२२
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
चेतोखिलपञ्चकवण्णना
३१९. चेतोखिला नाम अत्थतो विचिकिच्छा कोधो च ते पन यस्मिं सन्ताने उप्पज्जन्ति, तस्स खरभावो कक्खळभावो हुत्वा उपतिट्ठन्ति, पगेव अत्तना सम्पत्तचित्तस्साति आह "चित्तस्स थद्धभावो 'ति । यथा लक्खणपारिपूरिया गहिताय सब्बा सत्थुरूपकायसिरी गहिताव नाम होति, एवं सब्बञ्ताय सब्बा धम्मकायसिरी” गहिता एव नाम होतीति तदुभयवत्थुकमेव कङ्खं दस्सेन्तो “ सरीरे कङ्क्षमानो 'तिआदिमाह । आतपति किलेसेति आतप्पं, सम्मावायामोति आह " आतप्पायाति वीरियकरणत्थाया" ति । पुनपुनं योगायाति भावनं पुनप्पुनं युञ्जनाय । सततकिरियायाति भावनाय निरन्तरप्पयोगाय । “पटिवेधधम्मे कङ्खमानो 'ति एत्थ कथं लोकुत्तरधम्मे कङ्क्षा पवत्ततीति ? न आरम्मणकरणवसेन, अनुत्सवाकारपरिवितक्कलद्धे परिकप्पितरूपे कङ्क्षा पवत्ततीति दस्सेन्तो आह “विपस्सना... पे०... वदन्ति, तं अत्थि नु खो नत्थीति कङ्क्षती 'ति । सिक्खाति चेत्थ पुब्बभागसिक्खा वेदितब्बा । “कामञ्चेत्थ विसेसुप्पत्तिया महासावज्जताय चेव संवासनिमित्तघट्टनाहेतु अभिण्हुप्पत्तिकताय च 'सब्रह्मचारीसू' ति कोपस्स विसयो विसेसेत्वा वुत्तो, ततो अञ्ञत्थापि पन कोपो न चेतोखिलो 'ति न सक्का विञ्ञातु"न्ति केचि । यदि एवं विचिकिच्छायपि अयं नयो आपज्जति, तस्मा यथारुतवसेनेव गहेतब्बं ।
चेतसोविनिबन्धादिपञ्चकवण्णना
३२०. पवत्तितुं अप्पदानवसेन कुसलचित्तं विनिबन्धन्तीति चेतसोविनिबन्धा । तं पन विनिबन्धन्ता मुट्ठिगाहं गण्हन्ती विय होन्तीति आह " चित्तं बन्धित्वा "तिआदि । कामगिद्धो पुग्गलो वत्थुकामे विय किलेसकामेपि अस्सादेति अभिनन्दतीति वुत्तं " वत्थुकामेपि किलेसकामेपी'ति । अत्तनो कायेति अत्तनो करजकाये, अत्तभावे वा । बहिद्धारूपेति परेसं काये, अनिन्द्रियबद्धरूपे च । उदरं अवदिहति उपचिनोति परिपूरेतीति उदरावदेहकं । सेय्सुखन्ति सेय्याय सयनवसेन उप्पज्जनकसुखं । संपरिवत्तकन्ति संपरिवत्तेत्वा । पणिधायाति तण्हावसेन पणिदहित्वा । इति पञ्चविधोपि लोभविसेसो एव चेतोविनिबन्धो वृत्ति वेदब्बो |
Jain Education International
लोकियानेव कथितानि रूपिन्द्रियानंयेव कथितत्ता । पठमदुतियचतुत्थानि लोकियानि परित्तभूमकत्ता । ततियपञ्चमानि कामरूपग्गभूमिकत्ता, कामरूपारूपग्गभूमिकत्ता
च ।
( १०.३१९ - ३२० )
222
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009984 |
| Book Title | Pathikvagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 338 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 12 MB |