________________
(१०.३१२-३१२)
पहब्याकरणादिचतुक्कवण्णना
२१५
असम्मोहपटिवेधवसेन पच्चक्खकरणेन च सच्छिकातब्बा। ननु च पच्चवेक्षणापेत्थ पच्चक्खतो पवत्ततीति ? सच्चं पच्चक्खतो पवत्तति सरूपदस्सनतो, न पन पच्चक्खकरणवसेन पवत्तति पच्चक्खकारीनं पिट्ठिवत्तनतो। तेनाह "कायेना"तिआदि ।
ओहनन्तीति हेट्ठा कत्वा हनन्ति गमेन्ति । तथाभूता च अधो सीदेन्ति नामाति आह "ओसीदापेन्ती"ति । कामनठून कामो च सो यथावुत्तेनत्थेन ओघो चाति, कामेसु ओघोति वा कामोघो। भवोघो नाम भवरागोति दस्सेतुं "रूपारूपभवेसू"तिआदि वुत्तं । तत्थ पठमो उपपत्तिभवेसु रागो, दुतियो कम्मभवेसु, ततियो भवदिट्ठिसहंगतो । यथा रञ्जनढेन रागो, एवं ओहनटेन “ओघो''ति वुत्तो ।
योजेन्तीति कम्मं विपाकेन, भवादिं भवन्तरादीहि दुक्खे सत्ते योजेन्ति घट्टेन्तीति योगा। ओघा विय वेदितब्बा अत्थतो कामयोगादिभावतो ।
विसंयोजेन्तीति पटिपन्नं पुग्गलं कामयोगादितो वियोजेन्ति । संकिलेसकरणं योजनं योगो, गन्थिकरणं (गन्थकरणं ध० स० मूलटी० २०-२५), सङ्खलिकचक्कलिकानं विय पटिबद्धताकरणं वा गन्थनं गन्थो, अयं एतेसं विसेसो । पलिबुन्धतीति निस्सरितुं अप्पदानवसेन न मुञ्चेति विबन्धति । इदमेवाति अत्तनो यथाउपट्टितं सस्सतवादादिकं वदति । सच्चन्ति भूतं ।
भुसं, दळहञ्च आरम्मणं आदीयति एतेहीति उपादानानि । यं पन तेसं तथागहणं, तम्पि अत्थतो आदानमेवाति आह "उपादानानीति आदानग्गहणानी"ति । गहणद्वेनाति कामनवसेन दळ्हं गहणढेन । पुन गहणटेनाति मिच्छाभिनिविसनवसेन दळ्हं गहणद्वैन । इमिनाति इमिना सीलवतादिना। सुद्धीति संसारसुद्धि । एतेनाति एतेन दिट्ठिगाहेन । "अत्ता"ति पापेन्तो वदति चेव अभिनिवेसनवसेन उपादियति च।
यवन्ति ताहि सत्ता अमिस्सितापि समानजातिताय मिस्सिता विय होन्तीति योनियो, ता पन अत्थतो अण्डादिउप्पत्तिहानविसिट्ठा खन्धानं भागसो पवत्तिविसेसाति आह "योनियोति कोट्ठासा"ति। सयनस्मिन्ति पुप्फसन्थरादिसयनस्मिं । तत्थ वा ते सयिता जायन्तीति सयनग्गहणं । तयिदं मनुस्सानं, भुम्मदेवानञ्च वसेन गहेतब्बं । पूतिमच्छादीसु किमयो निब्बत्तन्ति । उपपतिता वियाति उपपज्जवसेन पतिता विय ।
215
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org