Page Text
________________
२१०
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(१०.३११-३११)
"अरहत्तं पापेत्वा"ति । वट्टतो निग्गच्छति एतेनाति निग्गमनं, चतुसच्चकम्मट्ठानं | पुरिमानि ढे सच्चानि वढं पवत्तिपवत्तिहेतुभावतो। इतरानि पन द्वे विवढें निवत्तिनिवत्तिहेतुभावतो । अभिनिवेसोति विपस्सनाभिनिवेसो होति लोकियस्स आणस्स विसभागूपगमनतो। नो विवट्टेति विवट्टे अभिनिवेसो नो होति अविसयभावतो। परियत्तीति कम्मट्ठानतन्ति । उग्गहेत्वाति वाचुग्गतं कत्वा। उग्गहेत्वाति वा पाळितो, अत्थतो च यथारहं सवनधारणपरिपुच्छनमनसानुपेक्खनादिवसेन चित्तेन उद्धं उद्धं गण्हित्वा। कम्मं करोतीति नामरूपपरिग्गहादिक्कमेन योगकम्मं करोति ।
यदि पुरिमेसु द्वीसु एव विपस्सनाभिनिवेसो, तेसु एव उग्गहादि, कथमिदं चतुसच्चकम्मट्ठानं जातन्ति आह "दीसू"तिआदि । कामं पच्छिमानिपि द्वे सच्चानि अभिज्ञेय्यानि, परिझेय्यता पन तत्थ नत्थीति न विपस्सनाब्यापारो। केवलं पन अनुस्सवमत्ते ठत्वा अच्चन्तपणीतभावतो इटुं, आतप्पकनिरामिसपीतिसञ्जननतो कन्तं, उपरूपरि अभिरुचिजननेन मनस्स वड्डनतो मनापन्ति मनसिकारं पवत्तेति । तेनाह "निरोधसच्चं नामा"तिआदि । द्वीसु सच्चेसूति द्वीसु सच्चेसु विसयभूतेसु, तानि च उद्दिस्स असम्मोहपटिवेधवसेन पवत्तमानो हि मग्गो ते उद्दिस्स पवत्तो नाम होतीति । तीणि दुक्खसमुदयमग्गसच्चानि । किच्चवसेनाति असम्मुव्हनवसेन। एकन्ति निरोधसच्चं । आरम्मणवसेनाति आरम्मणकरणवसेनपि असम्मुव्हनकिच्चवसेनपि तत्थ पटिवेधो लब्भतेव । द्वे सच्चानीति दुक्खसमुदयसच्चानि । दुद्दसत्ताति दटुं असक्कुणेय्यत्ता। ओळारिका हि दुक्खसमुदया, तिरच्छानगतानम्पि दुक्खं, आहारादीसु च अभिलासो पाकटो। पीळनादिआयूहनादिवसेनपि “इदं दुक्खं, इदं अस्स कारण"न्ति याथावतो जाणेन ओगाहितुं असक्कुणेय्यत्ता तानि गम्भीरानि। वेति निरोधमग्गसच्चानि । तानि सण्हसुखुमभावतो सभावेनेव गम्भीरताय याथावतो आणेन दुरोगाहत्ता "दुद्दसानी"ति ।
सोतापत्तियङ्गादिचतुक्कवण्णना ३११. सोतो नाम अरियसोतो पुरिमपदलोपेन, तस्स आदितो सब्बपठमं पज्जनं सोतापत्ति, पठममग्गपटिलाभो। तस्स अङ्गानि अधिगमूपायभूतानि कारणानि सोतापत्तियङ्गानि। तेनाह "सोता...पे०... अत्थो"ति। सन्तकायकम्मादिताय सन्तधम्मसमन्नागमतो, सन्तधम्मपवेदनतो च सन्तो पुरिसाति सप्पुरिसा। तत्थ येसं वसेन चतुसच्चसम्पटिवेधावहं सद्धम्मस्सवनं लब्भति, ते एव दस्सेन्तो "बुद्धादीनं सप्पुरिसान"न्ति
210
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009984 |
| Book Title | Pathikvagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 338 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 12 MB |