________________
(१०.३१०-३१०)
अरियवंसचतुक्कवण्णना
२०७
५०८, ५३८) आगता पठमज्झानस्स पुब्बभागभावनाति इधाधिप्पेता, तस्मा "अव्यापाद"न्तिआदीसुपि एवमेव अत्थो वेदितब्बो। यं पनेत्थ वत्तबं, तं ब्रह्मजालटीकार्य वुत्तनयेन वेदितब् | सउपायासानहि अट्ठन्नं समापत्तीनं, अट्ठारसन्नं महाविपस्सनानं, चतुन्नं अरियमग्गानञ्च वसेनेत्थ देसना पवत्ताति ।
"एकं धम्मं भावेन्तो रमति, एकं धम्मं पजहन्तो रमती"ति च न इदं दसुत्तरसुत्ते आगतनियामेन वुत्तं, तत्थ पन “एको धम्मो भावेतब्बो, एको धम्मो पहातब्बो''ति (दी० नि० ३.३५१) च देसना आगता। एवं सन्तेपि यस्मा अत्थतो भेदो नत्थि, तस्मा पटिसम्भिदामग्गे नेक्खम्मपाळियं (पटि० म० १.२४, ३.४१) आगतनीहारेनेव “एकं धम्मं भावेन्तो रमति, एकं धम्म पजहन्तो रमती"ति वुत्तं । एस नयो सेसवारेसुपि । यस्मा चायं अरियवंसदेसना नाम सत्थु पञत्ताव सत्थारा हि देसितं देसनं आयस्मा धम्मसेनापति सारिपुत्तत्थेरो सङ्गायनवसेन इधानेसि, तस्मा महाअरियवंससुत्ते सत्थुदेसनानीहारेन निगमनं दस्सेन्तो "एवं खो, भिक्खवे, भिक्खु भावनारामो होती"ति आह । एसेव नयो ‘इतो परेसु सतिपट्टानपरियायअभिधम्मनिद्देसपरियायेसुपि। कामञ्चेत्थ कायानुपस्सनावसेनेव सङ्खिपित्वा योजना कता, एकवीसतिया पन ठानानं वसेन वित्थारतो योजना वेदितब्बा | “अनिच्चतो" (विसुद्धि० टी० २.६९८) तिआदीसु यं वत्तब्बं, तं विसुद्धिमग्गसंवण्णनासु वुत्तनयेन वेदितब् ।
३१०. संवरादीनं साधनवसेन पदहति एत्थ, एतेहीति च पधानानि । उत्तमवीरियानीति सेट्ठवीरियानि विसिट्ठस्स अत्थस्स साधनतो । संवरन्तस्स उप्पन्नवीरियन्ति यथा अभिज्झादयो न उप्पज्जन्ति, एवं सतिया उपट्ठापने चक्खादीनं पिदहने अनलसस्स उप्पन्नवीरियं । पजहन्तस्साति विनोदेन्तस्स । उप्पन्नवीरियन्ति तस्सेव पजहनस्स साधनवसेन पवत्तवीरियं । भावेन्तस्स उप्पन्नवीरियन्ति एत्थापि एसेव नयो। समाधिनिमित्तन्ति समाधि एव । पुरिमुप्पन्नसमाधि हि परतो उप्पज्जनकसमाधिपविवेकस्स कारणं होतीति "समाधिनिमित्त"न्ति वुत्तं ।
उपधिविवेकत्ताति खन्धूपधिआदिउपधीहि विवित्तत्ता विनिस्सटत्ता । तं आगम्माति तं निब्बानं मग्गेन अधिगमहेतु । रागादयो विरज्जन्ति एत्थ, एतेनाति वा विरागो। एवं निरोधोपि दट्ठब्बो । यस्मा इध बोज्झङ्गा मिस्सकवसेन इच्छिता, तस्मा “आरम्मणवसेन अधिगन्तब्बवसेन वा"ति वुत्तं । तत्थ अधिगन्तब्बवसेनाति तंनिन्नतावसेन । वोस्सग्गपरिणामिन्ति
207
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org