Page Text
________________
(१०.३०४-३०४)
दुकवण्णना
१६३
कम्मस्सकतााणादिसम्मादस्सनं । तेनाह “अभिधम्मे"तिआदि । एत्थ च “इदं अकुसलं कम्मं नो सकं, इदं पन कम्मं सक''न्ति एवं ब्यतिरेकतो अन्वयतो च कम्मस्सकताजाननाणं कम्मस्सकताजाणं। तेनाह "एत्थ चा"तिआदि । “परेन कतम्पी"ति इदं निदस्सनवसेन वुत्तं यथा परेन कतं, एवं अत्तना कतम्पि सककम्मं नाम न होतीति । अत्तना वा उस्साहितेन परेन कतंपीति एवं वा अत्थो दट्टब्बो । यहि तं परस्स उस्साहनवसेन कतं, तम्पि सककम्मं नाम होतीति अयज्हेत्थ अधिप्पायो । अत्थभञ्जनतोति दिठ्ठधम्मिकादिसब्बअत्थविनासनतो । अत्थजननतोति इधलोकत्थपरलोकत्थपरमत्थानं उप्पादनतो।
आरब्भकाले “अनिच्चं दुक्खं अनत्ता''ति पवत्तम्पि वचीसच्चञ्च लक्खणानि पटिविज्झन्तं विपस्सनाजाणं अनुलोमेति तत्थेव पटिविज्झनतो। परमत्थसच्चञ्च निब्बानं न विलोमेति न विरोधेति एकन्तेनेव सम्पापनतो ।
आणदस्सनन्ति आणभूतं दस्सनं, तेन मग्गं वदति । तंसम्पयुत्तमेव वीरियन्ति पठममग्गसम्पयुत्तं वीरियमाह। सब्बापि भग्गपञा दिट्ठिविसुद्धियेवाति दस्सेतुं "अपिचा"तिआदि वुत्तं । अयमेव च नयो अभिधम्मपाळिया (ध० स० ५५०) समेतीति दस्सेन्तो “अभिधम्मे पना"ति आदि अवोच ।
यस्मा संवेगो नाम सहोत्तप्पञाणं, तस्मा संवेगवत्थु भयतो भायितब्बतो दस्सनवसेन पवत्तञआणं । तेनाह "जातिभय"न्तिआदि । भायन्ति एतस्माति भयं, जाति एव भयं जातिभयं। संवेजनीयन्ति संविज्जितब्बं भायितब्बं उत्तासितब्बं । ठानन्ति कारणं, वत्थूति अत्थो । संवेगजातस्साति उप्पन्नसंवेगस्स। उपायपधानन्ति उपायेन पवत्तेतब्बं वीरियं ।
कुसलानं धम्मानन्ति सीलादीनं अनवज्जधम्मानं । भावनायाति उप्पादनेन वड्डनेन च । असन्तुट्ठस्साति “अलं एत्तावता, कथं एत्तावता''ति सङ्कोचापत्तिवसेन न सन्तुट्ठस्स | भिय्योकम्यताति भिय्यो भिय्यो उप्पादनिच्छा । वोसानन्ति सङ्कोचं असमत्थन्ति । तुस्सनं तुट्ठि सन्तुट्टि, नत्थि एतस्स सन्तुट्ठीति असन्तुट्टि, तस्स भावो असन्तुट्ठिता। वीरियप्पवाहे वत्तमाने अन्तरा एव पटिगमनं निवत्तनं पटिवानं, तं तस्स अत्थीति पटिवानी, न पटिवानी अप्पटिवानी, तस्स भावो अप्पटिवानिता। सक्कच्चकिरियताति कुसलानं करणे सक्कच्चकिरियता आदरकिरियता । सातच्चकिरियताति सततमेव करणं । अहितकिरियताति अन्तरा अठ्ठपेत्वा खण्डं अकत्वा करणं । अनोलीनवुत्तिताति न लीनप्पवत्तिता । अनिक्खित्तछन्दताति कुसलच्छन्दस्स अनिक्खिपनं । अनिक्खित्तधुरताति कुसलकरणे
163
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009984 |
| Book Title | Pathikvagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 338 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 12 MB |