________________
१५२
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(१०.३०३-३०३)
आहारोति वुत्तमेत"न्ति आह । तस्माति यस्स कस्सचि पच्चयस्स “आहारो''ति इच्छितत्ता । इदानि वुत्तमेवत्थं पाळिया समत्थेन्तो "यं सन्धाया"तिआदिमाह |
___ मुख्याहारवसेनपि नेरयिकानं आहारहितिकतं दस्सेतुं "कबळीकारं आहारं...पे०... साधेती"ति वुत्तं । यदि एवं नेरयिका सुखपटिसंवेदिनोपि होन्तीति ? नोति दस्सेतुं "खेळोपि ही"तिआदि वुत्तं। तयोति तयो अरूपाहारा कबळीकाराहारस्स अभावतो । अवसेसानन्ति असञ्जसत्तेहि अवसेसानं । कामभवादीसु निब्बत्तसत्तानं पच्चयाहारो हि सब्बेसं साधारणोति । एतं पहन्ति “कतमो एको धम्मोति एवं चोदितमेतं पञ्हं । कथेत्वाति विस्सज्जेत्वा ।
"तत्थ तत्थ...पे०... दुक्खं होती"ति एतेन यथा इध पठमस्स पहस्स निय्यातनं, दुतियस्स उद्धरणं न कतं, एवं इमिना एव अधिप्पायेन इतो परेसु दुकतिकादिपञ्हेसु तत्थ तत्थ आदिपरियोसानेसु एव उद्धरणनिय्यातनानि कत्वा सेसेसु न कतन्ति दस्सेति । पटिच्च एतस्मा फलं एतीति पच्चयो, कारणं, तदेव अत्तनो फलं सङ्घरोतीति सङ्घारोति आह "इमस्मिम्पि...पे०... सकारोति वुत्तो"ति । आहारपच्चयोति आहरणट्ठविसिट्ठो पच्चयो। आहरणञ्चेत्थ उप्पादकत्तप्पधानं, सङ्घरणं उपत्थम्भकत्तप्पधानन्ति अयमेतेसं विसेसो। तेनाह "अयमेत्थ हेट्ठिमतो विसेसो"ति । निप्परियायाहारे गहिते “सब्बे सत्ता"ति वुत्तेपि असञ्जसत्ता न गहिता एव भविस्सन्तीति पदेसविसयो सब्ब-सद्दी होति यथा “सब्बे तसन्तिदण्डस्सा"तिआदीसु (ध० प० १३०)। न हेत्थ खीणासवादीनं गहणं होति | पाकटो भवेय्य विसेससामञ्जस्स विसयत्ता पञ्हानं । नो च गहिंसु अट्ठकथाचरिया | धम्मो नाम नत्थि सङ्घतोति अधिप्पायो। इध दुतियपज्हे “सङ्घारो''ति पच्चयो एव कथितोति सम्बन्धो।
यदा सम्मासम्बोधिसमधिगतो, तदा एव सब्बञव्यं सच्छिकतं जातन्ति आह "महाबोधिमण्डे निसीदित्वा"ति। सयन्ति सामंयेव । अद्धनियन्ति अद्धानक्खमं चिरकालावट्ठायि पारम्परियवसेन। तेनाह "एकेन ही"तिआदि । परम्परकथानियमेनाति परम्परकथाकथननियमेन, नियमितत्थव्यञ्जनानुपुब्बिया कथायाति अत्थो । एककवसेनाति एकं एकं परिमाणं एतस्साति एकको, पहो। तस्स एककस्स वसेन । एककं निद्वितं विस्सज्जनन्ति अधिप्पायोति।
एककवण्णना निहिता।
152
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org