________________
११८
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(८.२४८-२४८)
भुञ्जितब्बढेन “भोगा''ति लद्धनामानं कामगुणानं | अपायमुख-सद्दस्स अत्थो हेट्ठा वुत्तो एव । अवेलायाति अयुत्तवेलाय । यदा विचरतो अत्थरक्खादयो न होन्ति । विसिखासु चरियाति रच्छासु विचरणं ।
समज्जा वुच्चति महो, यत्थ नच्चानिपि पयोजीयन्ति, तेसं दस्सनादिअत्थं तत्थ अभिरतिवसेन चरणं उपगमनं समज्जाभिचरणं। नच्चादिदस्सनवसेनाति नच्चादीनं दस्सनादिवसेनाति आदिसद्दलोपो दट्ठब्बो, दस्सनेन वा सवनम्पि गहितं विरूपेकसेसनयेन । आलोचनसभावताय वा पञ्चविआणानं सवनकिरियायपि दस्सनसोपसम्भवतो "दस्सनवसेन" इच्चेव वुत्तं । इध चित्तालसियता अकारणन्ति “कायालसियता"ति वुत्तं । युत्तप्पयुत्तताति तप्पसुतता अतिरेकतरताय ।
सुरामेरयस्स छआदीनवादिवण्णना २४८. सयं दट्ठब्बन्ति सन्टुिं । सन्दिट्ठमेव सन्दिविकं, धनजानिसद्दापेक्खाय पन इथिलिङ्गवसेन निद्देसो, दिट्टधम्मिकाति अयमेत्थ अत्थोति आह "इधलोकभाविनी''ति । समं, सम्मा पस्सितब्बाति वा सन्दिट्ठिका, पानसमकालभाविनीति अत्थो । कलहप्पबड्डनी मित्तस्स कलहे अनादीनवदस्सिभावतो । खेत्तं उप्पत्तिट्ठानभावतो। आयतनन्ति वा कारणं, आकरो वाति अत्थो । परलोके अकित्तिं पापुणन्ति अकित्तिसंवत्तनियस्स कम्मस्स पसवनतो । कोपीनं वा पाकटभावेन अकत्तब्बरहस्सकम्मं । सुरामदमत्ता च पुब्बे अत्तना कतं तादिसं कम्म अमत्तकाले छादेन्ता विचरित्वा मत्तकाले पच्चत्थिकानम्पि विवरन्ति पाकटं करोन्ति, तेन तेसं सा सुरा तस्स कोपीनस्स निदंसनतो "कोपीननिदंसनी"ति वुच्चतीति एवमेत्थ अत्थो दट्ठब्बो। कम्मस्सकतापञ्जन्ति निदस्सनमत्तं दट्ठब् | “यं किञ्चि लोकियं पलं दुब्बलं करोतियेवा''ति हि सक्का विज्ञातुं । तथा हि ब्यतिरेकमुखेन तमत्थं पतिठ्ठपेतुं “मग्गपञ्ज पना"तिआदि वुत्तं । “अन्तोमुखमेव न पविसती"ति इमिना सुराय मग्गपादुब्बलकरणस्स दुरसमुस्सारितभावमाह । ननु चेवं सुराय तस्सा पाय दुब्बलीकरणे सामत्थियविघातो अचोदितो होति अरियानं अनुप्पयोगस्सेव चोदितत्ताति ? नयिदं एवं उपयोगोपि नाम सदा तेसं नत्थि, कुतो किच्चकरणन्ति इमस्स अत्थस्स वुत्तत्ता । अथ पन अट्ठानपरिकप्पवसेनस्सा कदाचि सिया उपयोगो, तथापि सो तस्सा दुब्बलियं ईसकम्पि कातुं नालमेव सम्मदेव पटिपक्खदूरीभावेन सुप्पतिट्ठितभावतो। तेनाह "मग्गपञ्ज पन दुब्बलं कातुं न सक्कोती''ति । मग्गसीसेन चेत्थ अरियानं सब्बस्सापि
118
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org