________________
३०६
दीघनिकाये महावग्गटीका
सम्मप्पधानपच्चवेक्खणताति इदं द्वयं गहितं । तत्थ आनिसंसदस्साविताय एव सम्मप्पधानपच्चवेक्खणा गहिता होति लोकियलोकुत्तरविसेसाधिगमस्स वीरियायत्तता - दस्सनभावतो । थिनमिद्धविनोदनं तदधिमुत्तताय एव गहितं होति, वीरियुप्पादने युत्तप्पयुत्तस्स थिनमिद्धविनोदनं अत्थसिद्धमेव । तत्थ थिनमिद्धविनोदनकुसीतपुग्गलपरिवज्जनआरद्धवीरियपुग्गलसेवनतदधिमुत्ततापटिपक्खविधमनपच्चयूपसंहारवसेन, वेक्खणादयो समुत्तेजनवसेन वीरियसम्बोज्झङ्गस्स उप्पादका दट्ठब्बा |
( ९.३८५-३८५)
पुरिमुप्पन्ना पीति परतो उप्पज्जनकपीतिया विसेसकारणसभागहेतुभावतो “पीतियेव पीतिसम्बोज्झङ्गट्टानीया धम्मा" ति वुत्ता, तस्सा पन बहुसो पवत्तिया पुथुत्तं उपादाय बहुवचननिद्देसो । यथा सा उप्पज्जति, एवं पटिपत्ति तस्सा उप्पादकमनसिकारो ।
"बुद्धानुस्सती "तिआदीसु वत्तब्बं विसुद्धिमग्गे (विसुद्धि० १.१२३) वुत्तनयेनेव वेदितब्बं ।
Jain Education International
अपायभयपच्च
बुद्धानुस्सतिया उपचारसमाधिनिट्टत्ता वुत्तं " याव उपचारा "ति । सकलसरीरं फरमानोति पीतिसमुट्ठानेहि पणीतरूपेहि सकलसरीरं फरमानो । धम्मगुणे अनुस्सरन्तस्सापि याव उपचारा सकलसरीरं फरमानो पीतिसम्बोज्झङ्गो उप्पज्जतीति योजना, एवं सेसअनुस्सतीसु । पसादनीयसुत्तन्तपच्चवेक्खणायञ्च योजेतब्बं तस्सापि विमुत्तायतनभावेन तग्गतिकत्ता । सङ्घारानं सप्पदेसवूपसमेपि निप्पदेसवूपसमे विय तथा पञ्ञाय पवत्तितो भावनामनसिकारो किलेसविक्खम्भनसमत्थो हुवा उपचारसमाधिं आवहन्तो तथारूपपीतिसोमनस्ससमन्नागतो पीतिसम्बोज्झङ्गस्स उप्पादाय होतीति आह " समापत्तिया...पे०... पच्चवेक्खन्तस्सापी 'ति । तत्थ “विक्खम्भिता किलेसा "ति पाठो । ते हि न समुदाचरन्तीति । इति सद्दो कारणत्थो, यस्मा न समुदाचरन्ति तस्मा तं नेसं असमुदाचारं पच्चवेक्खन्तस्साति योजना । न हि किलेसे पच्चवेक्खन्तस्स बोज्झङ्गुप्पत्ति युत्ता । पसादनीयेसु ठानेसु पसादसिनेहाभावेन थूससमहदयता लूखता सा तत्थ आदरगारवाकरणेन विञ्ञायतीति आह “असक्कच्चकिरियाय संसूचितलूख भावे 'ति ।
कायचित्तदरथवूपसमलक्खणा पस्सद्धि एव यथावुत्तबोधिअङ्गभूतो पस्सद्धिसम्बोज्झङ्गो, तस्स पस्सद्धिसम्बोज्झङ्गस्स एवं उप्पादो होतीति योजना ।
306
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org