Page Text
________________
(३.१६९-१६९)
आयुसङ्घारओस्सज्जनवण्णना
दस्सेतुं “ तदा किर... पे०... कम्पित्था" ति वुत्तं । सा पन जातिक्खेत्तभूता दससस्सी लोकधातु एव न या काचि, या महाभिनीहारमहाजाति आदीसुपि कम्पित्थ । तदापि तत्तिकाय एव कम्पने किं कारणं ? जातिक्खेत्तभावेन तस्सेव आदितो परिग्गहस्स कतत्ता | परिग्गहकरणं चस्स धम्मताक्सेन वेदितब्बं । तथा हि पुरिमबुद्धानम्पि तावतकमेव जातिक्खेत्तं अहोसि । तथा हि वुत्तं “दससहस्सी लोकधातू, निस्सद्दा होन्ति निराकुला...पे०... महासमुद्दो आभुजति, दससहस्सी पकम्पती 'ति च आदि (बु० वं० ८४-९१) । उदकपरियन्तं कत्वा छप्पकारपवेधनेन अवीतरागे भिसेतीति भिसनो, सो एव भिसनकोति आह “भयजनको’ति । देवभेरियोति देवदुन्दुभिसद्दस्स परियायवचनमत्तं । न चेत्थ काचि भेरी "देवदुन्दुभी 'ति अधिप्पेता, अथ खो उप्पातभावेन लब्भमानो आकासगतो निग्घोससद्दो । तेनाह “देवो "तिआदि । देवोति मेघो । तस्स हि अच्छभावेन आकासस्स वस्साभावेन सुक्खगज्जितसञ्जिते सद्दे निच्छरन्ते देवदुन्दुभिसमञ्ञा । तेनाह “देवो सुक्खगज्जितं गज्जी " ति |
पीतिवेगविस्सट्ठन्ति “ एवं चिरतरं कालं वहितो अयं अत्तभावसञ्ञितो दुक्खभारो, इदानि न चिरस्सेव निक्खिपिस्सती 'ति सञ्जातसोमनस्सो भगवा सभावेनेव पीतिवेगविस्स उदानं उदानेसि । एवं पन उदानेन्तेन अयम्पि अत्थो साधितो होतीति दस्सनत्थं अट्ठकथायं “कस्मा "तिआदि वृत्तं ।
तुलीयतीति तुलन्ति तुल- सद्दो कम्मसाधनोति दस्सेतुं "तुलित "न्ति वृत्तं । अप्पानुभावताय परिच्छिन्नं । तथा हि तं परितो खण्डितभावेन " परित्त "न्ति वुच्चति । परिपक्खविक्खम्भनतो दीघसन्तानताय, विपुलफलताय च न तुलं न परिच्छिन्नं । येहि कारणेहि पुब्बे अविसेसतो महग्गतं " अतुल "न्ति वुत्तं तानि कारणानि रूपावचरतो आरुप्पस्स सातिसयानि विज्जन्तीति “अरूपावचरं अतुल "न्ति वुत्तं, इतरञ्च " तुल" न्ति, अप्पविपाकं तीसुपि कम्मेसु यं तनुविपाकं हीनं, तं तुलं । बहुविपाकन्ति यं महाविपाकं पणीतं तं अतुलं । यं पनेत्थ मज्झिमं तं हीनं, उक्कट्ठन्ति द्विधा भिन्दित्वा द्वीसु भागेसु पक्खिपितब्बं । हीनत्तिकवण्णनायं वृत्तनयेनेव अप्पबहुविपाकतं निद्धारेत्वा तस्स वसेन तुलातुलभावो वेदितब्बो । सम्भवति एतस्माति सम्भवत आह 'सम्भवस्स हेतुभूत "न्ति । नियकज्झत्तरतोति ससन्तानधम्मेसु विपस्सनावसेन, गोचरासेवनाय च निरतो । सविपाकं समानं पवत्तिविपाकमत्तदायिकम्मं सविपाकट्ठेन सम्भवं । न च तं कामादिभवाभिसङ्घारकन्ति ततो विसेसनत्थं " सम्भव "न्ति वत्वा "भवसङ्कार "न्ति वृत्तं । ओस्सज्जीति अरियमग्गेन
Jain Education International
१३७
137
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009983 |
| Book Title | Mahavagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 410 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 15 MB |