________________
१२०
दीघनिकाये महावग्गटीका
(३.१४२-१४२)
"भुजिस्सभावकारणतो भुजिस्सानी"ति । सुपरिसुद्धभावेन पासंसत्ता विशुपसत्थानि। इमिनाहं सीलेन देवो वा भवेय्यं, देवचतरो वा, तत्थ “निच्चो धुवो सस्सतो''ति, “सीलेन सुद्धी"ति च एवं आदिना तण्हादिट्ठीहि अपरामट्ठत्ता। “अयं ते सीलेसु दोसो"ति चतूसुपि विपत्तीसु याय कायचि विपत्तिया दस्सनेन परामटुं अनुद्धंसेतुं । समाधिसंवत्तनप्पयोजनानि समाधिसंवत्तनिकानि।
समानभावूपगतसीलाति सीलसम्पत्तिया समानभावं उपगतसीला सभागवुत्तिका । कामं पुथुज्जनानञ्च चतुपारिसुद्धिसीले नानत्तं न सिया, तं पन न एकन्तिकं, इदं एकन्तिकं नियतभावतोति आह "नत्थि मग्गसीले नानत्त"न्ति । तं सन्धायेतं वुत्तन्ति मग्गसीलं सन्धाय एतं “यानि तानि सीलानी"तिआदि वुत्तं ।
यायन्ति या अयं मय्हञ्चेव तुम्हाकञ्च पच्चक्खभूता। दिट्ठीति मग्गसम्मादिट्टि । निदोसाति निधुतदोसा, समुच्छिन्नरागादिपापधम्माति अत्थो । निय्यातीति वट्टदुक्खतो निस्सरति निगच्छति । सयं निय्यन्तस्सेव हि "तंसमङ्गीपुग्गलं वट्टदुक्खतो निय्यापेती"ति वुच्चति । या सत्थु अनुसिट्टि, तं करोतीति तक्करो, तस्स, यथानुसिटुं पटिपज्जनकस्साति अत्थो । समानदिविभावन्ति सदिसदिट्ठिभावं सच्चसम्पटिवेधेन अभिन्नदिट्ठिभावं । वुद्धियेवाति अरियविनये गुणेहि वुड्डियेव, नो परिहानीति अयं अपरिहानियधम्मदेसना अत्तनोपि सासनस्स अद्धनियतं आकङ्क्षन्तेन भगवता इध देसिता।
१४२. आसनपरिनिब्बानत्ताति कतिपयमासाधिकेन संवच्छरमत्तेन परिनिब्बानं भविस्सतीति कत्वा वुत्तं । एतंयेवाति “इति सील"न्तिआदिकंयेव इति सीलन्ति एत्थ इति-सद्दो पकारत्थो, परिमाणत्थो च एकझं कत्वा गहितोति आह "एवं सीलं एत्तकं सील"न्ति । एवं सीलन्ति एवं पभेदं सीलं। एतकन्ति एतं परमं, न इतो भिय्यो । चतुपारिसुद्धिसीलन्ति मग्गस्स सम्भारभूतं लोकियचतुपारिसुद्धिसीलं। चित्तेकग्गता समाधीति एत्थापि एसेव नयो । यस्मिं सीले ठत्वाति यस्मिं लोकुत्तरकुसलस्स पदट्टानभूते "पुब्बेव खो पनस्स कायकम्मं वचीकम्मं आजीवो सुपरिसुद्धो होती"ति (म० नि० ३.४३१; कथाव० ८७४) एवं वुत्तसीले पतिट्ठाय | एसोति मग्गफलसमाधि । परिभावितोति तेन सीलेन सब्बसो भावितो सम्भावितो। महप्फलो होति महानिसंसोति मग्गसमाधि ताव सामञफलेहि महप्फलो, वट्टदुक्खवूपसमेन महानिसंसो । इतरो पटिप्पस्सद्धिप्पहानेन महप्फलो, निब्बुतिसुखुप्पत्तिया महानिसंसो। यहि समाधिम्हि ठत्वाति यस्मिं
120
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org