________________
११०
दीघनिकाये महावग्गटीका
(३.१३५-१३५)
विनिच्छये ठपिता महामत्ता विनिच्छयमहामत्ता, तेसं । देन्तीति निय्यातेन्ति । सचे चोरोति एवंसचिनो सचे होन्ति | पापभीरुताय अत्तना किञ्चि अवत्वा। दण्डनीतिसञिते वोहारे नियुत्ताति वोहारिका, ये “धम्मट्ठा"ति वुच्चन्ति। सुत्तधरा नीतिसुत्तधरा, ईदिसे वोहारविनिच्छये नियमेत्वा ठपिता । परम्पराभतेसु अट्ठसु कुलेसु जाता अगतिगमनविरता अट्ठमहल्लकपुरिसा अट्टकुलिका।
सक्कारन्ति उपकारं । गरुभावं पच्चुपट्टपेत्वाति “इमे अम्हाकं गरुनो''ति तत्थ गरुभावं पति पति उपट्टपेत्वा । मानेन्तीति सम्मानेन्ति, तं पन सम्माननं तेसु नेसं अत्तमनतापुब्बकन्ति आह “मनेन पियायन्ती"ति। निपच्चकारन्ति पणिपातं । दस्सेन्तीति “इमे अम्हाकं पितामहा, मातामहा''तिआदिना नीचचित्ता हुत्वा गरुचित्ताकारं दस्सेन्ति | सन्धारेतुन्ति सम्बन्धं अविच्छिन्नं कत्वा घटेतुं ।
पसरहाकारस्साति बलक्कारस्स । कामं वुद्धिया पूजनीयताय “वुद्धिहानियो''ति वुत्तं, अत्थो पन वुत्तानुक्कमेनेव योजेतब्बो, पाळियं वा यस्मा “बुद्धियेव पाटिकङ्खा, नो परिहानी"ति वुत्तं, तस्मा तदनुक्कमेन "बुद्धिहानियोति वुत्तं। .
विपच्चितुं अलद्धोकासे पापकम्मे, तस्स कम्मस्स विपाके वा अनवसरोव देवतोपसग्गो, तस्मिं पन लद्धोकासे सिया देवतोपसग्गस्स अवसरोति आह "अनुप्पन्नं...पे०... वड्डेन्ती"ति । एतेनेव अनुष्पन्नं सुखन्ति एत्थापि अत्थो वेदितब्बो । "बलकायस्स दिगुणतिगुणतादस्सनं, पटिभयभावदस्सन"न्ति एवं आदिना देवतानं सङ्गामसीसे सहायता वेदितब्बा।
अनिच्छितन्ति अनिढें । आवरणतोति निसेधनतो । यस्स धम्मतो अनपेता धम्मियाति इध "धम्मिका"ति वुत्ता। मिगसूकरादिघाताय सुनखादीनं कड्डित्वा वनचरणं वाजो, मिगवा, तत्थ नियुत्ता, ते वा वाजेन्ति नेन्तीति वाजिका, मिगवधचारिनो | चित्तप्पवत्तिं पुच्छति। कायिकवाचसिकपयोगेन हि सा लोके पाकटा पकासभूताति ।
१३५. देवायतनभावेन चितत्ता, लोकस्स चित्तीकारट्ठानत्ता च चेतियं अहोसि।
कामकारवसेन किञ्चिपि न करणीयाति अकरणीया। कामकारो पन
110
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org