________________
६८
दीघनिकाये पाधिकवग्गट्ठकथा
भेदकरवाचं न भासति । न च पेसुणियन्ति तस्सायेवेतं वेवचनं । वेभूतियवाचा हि पियभावस्स सुञ्ञकरणतो "पेसुणिय "न्ति वुच्चति । नाममेवस्सा एतन्ति महासीवत्थेरो अवोच । न च सारम्भजन्ति सारम्भजा च या वाचा, तञ्च न भासति । "त्वं दुस्सीलो "ति वुत्ते, "त्वं दुस्सीलो तवाचरियो दुस्सीलो "ति वा, " तुम्हं आपत्ती' ति वुत्ते, “अहं पिण्डाय चरित्वा पाटलिपुत्तं गतो" तिआदिना नयेन बहिद्धा विक्खेपकथापवत्तं वा करणुत्तरियवाचं न भासति । जयापेक्खोति जयपुरेक्खारो हुत्वा, यथा हत्थको सक्यपुत्तो तित्थिया नाम धम्मेनपि अधम्मेनपि जेतब्बाति सच्चालिकं यंकिञ्चि भासति, एवं जयापेक्खो जयपुरेक्खारो हुत्वा न भासतीति अत्थो । मन्ता मन्ता च वाचं भासतीति एत्थ मन्ताति च्चति पञ्जा, मन्ताय पञ्ञाय । पुन मन्ताति उपपरिक्खित्वा । इदं वृत्तं होति, भस्ससमाचारे ठितो दिवसभागम्पि कथेन्तो पञ्ञाय उपपरिक्खित्वा युत्तकथमेव कथेतीति । निधानवतिन्ति हृदयेपि निदहितब्बयुत्तं । कालेनाति युत्तपत्तकालेन ।
एवं भासिता हि वाचा अमुसा चेव होति अपिसुणा च अफरुसा च असठा च असम्फप्पलापा च । एवरूपा च अयं वाचा चतुसच्चनिस्सितातिपि सिक्खत्तयनिस्सितातिपि दसकथावत्थुनिस्सितातिपि तेरसधुतङ्गनिस्सितातिपि सत्तत्तिंसबोधिपक्खियधम्मनिस्सितातिपि मग्गनिस्सितातिपि वुच्चति । तेनाह एतदानुत्तरियं, भन्ते, भस्ससमाचारेति तं पुरिमनयेनेव योजेब्बं ।
(५.१५३-१५३)
सच्चो चस्स सद्घो चाति सीलाचारे ठितो भिक्खु सच्चो च भवेय्य सच्चकथो सद्धो चसद्धासम्पन्नो । ननु हेट्ठा सच्चं कथितमेव, इध कस्मा पुन वुत्तन्ति ? हेट्ठा वाचासच्चं कथितं । सीलाचारे ठितो पन भिक्खु अन्तमसो हसनकथायपि मुसावादं न करोतीति दस्सेतुं इध वृत्तं । इदानि सो धम्मेन समेन जीवितं कप्पेतीति दस्सनत्थं न च कुहकोतिआदि वृत्तं । तत्थ " कुहको 'तिआदीनि ब्रह्मजाले वित्थारितानि ।
Jain Education International
इन्द्रिये गुत्तद्वारो, भोजने मत्तभूति छसु इन्द्रियेसु गुत्तद्वारो भोजनेपि पमाणञ्जू । समकारीति समचारी, कायेन वाचाय मनसा च कायवङ्कादीनि पहाय समं चरतीति अत्थो । जागरियानुयोगमनुयुत्तोति रत्तिन्दिवं छ कोट्ठासे कत्वा " दिवसं चङ्कमेन निसज्जाया’ति वुत्तनयेनेव जागरियानुयोगं युत्तप्पयुत्तो विहरति । अतन्दितोति नन्दी कायालसियविरहितो । आरद्धवीरियोति कायिकवीरियेनापि आरद्ववीरियो होति, गणसङ्गणिकं विनोदेत्वा चतूसु इरियापथेसु अट्ठआरब्भवत्थुवसेन एकविहारी । चेतसिकवीरियेनापि
68
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org