________________
(५.१४३ - १४३)
सारिपुत्तसीहनादवण्णना
अत्थि अविदितम्पि अत्थि, किं सो अत्तनो विदितट्ठाने पटिक्खेपं करोति, अविदितट्ठानेति ? विदितट्ठाने न करोति, अविदितट्ठानेयेव करोतीति । थेरो किर अनुयोगे आरद्धेयेव अञ्ञासि । न अयं अनुयोगो सावकपारमीञाणे, सब्बञ्जुतञ्ञाणे अयं अनुयोगोति अत्तनो सावकपारमीञाणे पटिक्खेपं अकत्वा अविदितट्ठाने सब्बञ्जतञ्जाणे पटिक्खेपं करोति । तेन इदम्पि दीपेति “भगवा मय्हं अतीतानागतपच्चुप्पन्नानं बुद्धानं सीलसमाधिपञविमुत्तिकारणजाननसमत्थं सब्बञ्जुतञणं नत्थी'ति ।
एत्थाति एतेसु अतीतादिभेदेसु बुद्धेसु । अथ किञ्चरहीति अथ कस्मा एवं आ असति तया एवं कथितन्ति वदति ।
५७
१४३. धम्मन्वयोति धम्मस्स पच्चक्खतो ञाणस्स अनुयोगं अनुगन्त्वा उप्पन्नं अनुमानञाणं नयग्गाहो विदितो । सावकपारमीञाणे ठत्वाव इमिनाव आकारेन जानामि भगवाति वदति । थेरस्स हि नयग्गाहो अप्पमाणो अपरियन्तो । यथा सब्बञ्जतञ्ञाणस्स पमाणं वा परियन्तो वा नत्थि, एवं धम्मसेनापतिनो नयग्गाहस्स । तेन सो “इमिना एवंविधो, इमिना अनुत्तरो सत्था "ति जानाति । थेरस्स हि नयग्गाहो सब्बञ्जतञाणगतिको एव । इदानि तं नयग्गाहं पाकटं कातुं उपमाय दस्सेन्तो सेय्यथापि, भन्तेतिआदिमाह । तत्थ यस्मा मज्झिमपदेसे नगरस्स उद्घापपाकारादीनि थिरानि वा होन्तु, दुब्बलानि वा, सब्बसो वा पन मा होन्तु, चोरासङ्का न होति, तस्मा तं अग्गहेत्वा पच्चन्तिमनगरन्ति आह । दहुद्धापन्ति थिरपाकारपादं । दहपाकारतोरणन्ति थिरपाकारञ्चेव थिरपिट्ठसङ्घाटञ्च । एकद्वारन्ति कस्मा आह ? बहुद्वारे हि नगरे बहूहि पण्डितदोवारिकेहि भवितब्बं । एकद्वारे एकोव वट्टति । थेरस्स च पञ्ञाय सदिसो अञ्ञो नत्थि । तस्मा अत्तनो पण्डितभावस्स ओपम्मत्थं एकंयेव दोवारिकं दस्सेतुं एकद्वार "न्ति आह । पण्डितोति पण्डिच्चेन समन्नागतो । व्यत्तोति वेय्यत्तियेन समन्नागतो विसदञाणो । मेधावीति ठानुप्पत्तिकपञ्ञासङ्घाताय मेधाय समन्नागतो । अनुपरियायपथन्ति अनुपरियायनामकं पाकारमग्गं । पाकारसन्धिन्ति द्विन्नं इट्ठकानं अपगतट्ठानं । पाकारविवरन्ति पाकारस्स छिन्नट्ठानं ।
Jain Education International
चेतसो उपक्किलेसेति पञ्च नीवरणानि चित्तं उपक्किलेसेन्ति किलिट्टं करोन्ति उपतापेन्ति विबाधेन्ति, तस्मा “चेतसो उपक्किलेसा' ति वुच्चन्ति । पञ्ञाय दुब्बलीकरणेति नीवरणा उप्पज्जमाना अनुप्पन्नाय पञ्ञाय उप्पज्जितुं न देन्ति, उप्पन्नाय पञ्ञाय वड्ढितुं
57
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org