Mahavaggatthakatha

SR No.: 009980
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 466
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 20 MB

Page 91

दीघनिकाये महावग्गट्ठकथा
(२.९५-९५)
पटिसेधितो । केन ? महासत्तेन । कतरस्मिं जातकेति ? महासुतसोमजातकेति एके। इमे पन थेरा जयद्दिसजातकेति वदन्ति । तदा हि महासत्तेन कम्मासपादो दमितो । यथाह -
"पुत्तो यदा होमि जयसिस्स ।
पञ्चालरट्ठधिपतिस्स अत्रजो।। चजित्वान पाणं पितरं पमोचयिं ।
कम्मासपादम्पि चहं पसादयि"न्ति ।।
केचि पन ध-कारेनेव अत्थं वण्णयन्ति । कुरूरट्ठवासीनं किर कुरुवत्तधम्मो, तस्मिं कम्मासो जातो, तस्मा तं ठानं कम्मासो एत्थ धम्मो जातोति कम्मासधम्मन्ति वुच्चति । तत्थ निविठ्ठनिगमस्सापि एतदेव नामं । भुम्मवचनेन कस्मा न वुत्तन्ति । अवसनोकासतो । भगवतो किर तस्मिं निगमे वसनोकासो कोचि विहारो नाम नाहोसि । निगमतो पन अपक्कम्म अञ्जतरस्मिं उदकसम्पन्ने रमणीये भूमिभागे महावनसण्डो अहोसि तत्थ भगवा विहासि, तं निगमं गोचरगामं कत्वा । तस्मा एवमेत्थ अत्थो वेदितब्बो- “कुरूसु विहरति कम्मासधम्म नाम कुरूनं निगमो, तं गोचरगामं कत्वा''ति ।
आयस्माति पियवचनमेतं, गारववचनमेतं । आनन्दोति तस्स थेरस्स नाम । एकमन्तन्ति भावनपुंसकनिद्देसो- “विसमं चन्दिमसूरिया परिवत्तन्ती''तिआदीसु (अ० नि० २.४.७०) विय । तस्मा यथा निसिन्नो एकमन्तं निसिन्नो होति, तथा निसीदीति एवमेत्थ अत्थो दट्ठब्बो । भुम्मत्थे वा एतं उपयोगवचनं निसीदीति उपाविसि । पण्डिता हि गरुडानियं उपसङ्कमित्वा आसनकुसलताय एकमन्तं निसीदन्ति । अयञ्च तेसं अञ्जतरो, तस्मा एकमन्तं निसीदि ।
कथं निसिन्नो खो पन एकमन्तं निसिन्नो होतीति ? छ निसज्जदोसे वज्जेत्वा | सेय्यथिदं - अतिदूर, अच्चासन्नं, उपरिवातं, उन्नतप्पदेसं, अतिसम्मुखं, अतिपच्छाति । अतिदूरे निसिन्नो हि सचे कथेतुकामो होति, उच्चासद्देन कथेतब्बं होति। अच्चासन्ने निसिन्नो सङ्घट्टनं करोति । उपरिवाते निसिन्नो सरीरगन्धेन बाधति । उन्नतप्पदेसे निसिन्नो अगारवं पकासेति । अतिसम्मुखा निसिन्नो सचे दद्रुकामो होति, चक्खुना चर्पा आहच्च दट्ठब्बं होति । अतिपच्छा निसिन्नो सचे दट्टकामो होति, गीवं परिवत्तेत्वा दट्टब्बं होति । तस्मा अयम्पि तिक्खत्तुं भगवन्तं पदक्खिणं कत्वा सक्कच्चं वन्दित्वा एते छ निसज्जदोसे
66