________________
(१.१४-१६)
सम्बहुलपरिच्छेदवण्णना
१७
तथागतो''तिआदिमाहंसु । तत्थ यत्र हि नामाति अच्छरियत्थे निपातो, यो नाम तथागतोति अत्थो । छिनपपञ्चेति एत्थ पपञ्चा नाम तण्हा मानो दिट्ठीति इमे तयो किलेसा । छिन्नवटुमेति एत्थ वटुमन्ति कुसलाकुसलकम्मवर्ल्ड वुच्चति । परियादिनवट्टेति तस्सेव वेवचनं, परियादिन्नसब्बकम्मवट्टेति अत्थो। सब्बदुक्खवीतिवत्तेति सब्बं विपाकवट्टसङ्खातं दुक्खं वीतिवत्ते। अनुस्सरिस्सतीति इदं यत्राति निपातवसेन अनागतवचनं, अत्थो पनेत्थ अतीतवसेन वेदितब्बो। भगवा हि ते बुद्ध अनुस्सरि, न इदानि अनस्सरिस्सति । एवंसीलाति मग्गसीलेन फलसीलेन लोकियलोकुत्तरसीलेन एवंसीला। एवंधम्माति एत्थ समाधिपक्खा धम्मा अधिप्पेता, मग्गसमाधिना फलसमाधिना लोकियलोकुत्तरसमाधिना, एवंसमाधयोति अत्थो । एवंपञाति मग्गपञादिवसेनेव एवंपञ्जा । एवंविहारीति एत्थ पन हेट्ठा समाधिपक्खानं धम्मानं गहितत्ता विहारो गहितोव पुन कस्मा गहितमेव गण्हातीति चे; न इदं गहितमेव, इदहि निरोधसमापत्तिदीपनत्थं वुत्तं । तस्मा एवं निरोधसमापत्तिविहारी ते भगवन्तो अहेसुन्ति एवमेत्थ अत्थो दट्ठब्बो ।
एवंविमुत्ताति एत्थ विक्खम्भनविमुत्ति, तदङ्गविमुत्ति, समुच्छेदविमुत्ति, पटिप्पस्सद्धिविमुत्ति, निस्सरणविमुत्तीति पञ्चविधा विमुत्ति । तत्थ अट्ठ समापत्तियो सयं विक्खम्भितेहि नीवरणादीहि विमुत्तत्ता विक्खम्भनविमुत्तीति सङ्ख्यं गच्छन्ति । अनिच्चानुपस्सनादिका सत्तानुपस्सना सयं तस्स तस्स पच्चनीकङ्गवसेन परिच्चत्ताहि निच्चसञ्जादीहि विमुत्तत्ता तदङ्गविमुत्तीति सङ्ख्यं गच्छन्ति । चत्तारो अरियमग्गा सयं समुच्छिन्नेहि किलेसेहि विमुत्तत्ता समुच्छेदविमुत्तीति सङ्ख्यं गच्छन्ति । चत्तारि सामञफलानि मग्गानुभावेन किलेसानं पटिप्पस्सद्धन्ते उप्पन्नत्ता पटिप्पस्सद्धिविमुत्तीति सङ्ख्यं गच्छन्ति | निब्बानं सब्बकिलेसेहि निस्सटत्ता अपगतत्ता दूरे ठितत्ता निस्सरणविमुत्तीति सङ्ख्यं गच्छति । इति इमासं पञ्चन्नं विमुत्तीनं वसेन – “एवं विमुत्ता''ति एत्थ अत्थो दट्ठब्बो ।
१४. पटिसल्लाना बुद्वितोति एकीभावा वुट्टितो ।
१६. "इतो सो, भिक्खवे"ति को अनुसन्धि ? इदहि सुत्तं - "तथागतस्सेवेसा, भिक्खवे, धम्मधातु सुप्पटिविद्धा 'ति च “देवतापि तथागतस्स एतमत्थं आरोचेसुन्ति च इमेहि द्वीहि पदेहि आबद्धं । तत्थ देवतारोचनपदं सुत्तन्तपरियोसाने देवचारिककोलाहलं दस्सेन्तो विचारेस्सति । धम्मधातुपदानुसन्धिवसेन पन अयं देसना आरद्धा । तत्थ खत्तियो जातियातिआदीनि एकादसपदानि निदानकण्डे वुत्तनयेनेव वेदितब्बानि ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org