________________
३४०
दीघनिकाये महावग्गट्ठकथा
(९.३८५-३८५)
बलववीरियं मन्दसमाधिं वीरियस्स उद्धच्चपक्खत्ता उद्धच्चं अभिभवति । समाधि पन वीरियेन संयोजितो कोसज्जे पतितुं न लभति, वीरियं समाधिना संयोजितं उद्धच्चे पतितुं न लभति । तस्मा तदुभयं समं कातब्बं । उभयसमताय हि अप्पना होति ।
अपिच समाधिकम्मिकस्स बलवतीपि सद्धा वट्टति । एवं सद्दहन्तो ओकप्पेन्तो अप्पनं पापुणिस्सति । समाधिपञआसु पन समाधिकम्मिकस्स एकग्गता बलवती वट्टति । एवहि सो अप्पनं पापुणाति । विपस्सनाकम्मिकस्स पञ्जा बलवती वट्टति। एवहि सो लक्खणपटिवेधं पापुणाति । उभिन्नं पन समतायपि अप्पना होतियेव । सति पन सब्बत्थ बलवती वट्टति। सति हि चित्तं उद्धच्चपक्खिकानं सद्धावीरियपञानं वसेन उद्धच्चपाततो, कोसज्जपक्खिकेन च समाधिना कोसज्जपाततो रक्खति। तस्मा सा लोणधूपनं विय सब्बब्यञ्जनेसु, सब्बकम्मिकअमच्चो विय च, सब्बराजकिच्चेसु सब्बत्थ इच्छितब्बा। तेनाह - “सति च पन सब्बत्थिका वुत्ता भगवता, किं कारणा? चित्तव्हि सतिपटिसरणं, आरक्खपच्चुपट्टाना च सति, न विना सतिया चित्तस्स पग्गहनिग्गहो होती" ति । दुप्पञ्जपुग्गलपरिवज्जना नाम खन्धादिभेदे अनोगाळ्हपञानं दुम्मेधपुग्गलानं आरका परिवज्जनं। पञ्जवन्तपुग्गलसेवना नाम समपासलक्खणपरिग्गाहिकाय उदयब्बयपाय समन्नागतपुग्गलसेवना। गम्भीराणचरियपच्चवेक्खणा नाम गम्भीरेसु खन्धादीसु पवत्ताय गम्भीरपआय पभेदपच्चवेक्खणा। तदधिमुत्तता नाम ठाननिसज्जादीसु धम्मविचयसम्बोज्झङ्गसमुट्ठापनत्थं निन्नपोणपब्भारचित्तता | एवं उप्पन्नस्स पन्नस्स अरहत्तमग्गेन भावनापारिपूरि होतीति पजानाति ।
वीरियसम्बोज्झङ्गस्स "अत्थि, भिक्खवे, आरम्भधातु निक्कमधातु परक्कमधातु, तत्थ योनिसोमनसिकारबहुलीकारो, अयमाहारो अनुप्पन्नस्स वा वीरियसम्बोज्झङ्गस्स उप्पादाय, उप्पन्नस्स वा वीरियसम्बोज्झङ्गस्स भिय्योभावाय वेपुल्लाय भावनाय पारिपूरिया संवत्तती''ति एवं उप्पादो होति ।
अपिच एकादस धम्मा वीरियसम्बोज्झङ्गस्स उप्पादाय संवत्तन्ति अपायभयपच्चवेक्खणता आनिसंसदस्साविता गमनवीथिपच्चवेक्खणता पिण्डपातापचायनता दायज्जमहत्तपच्चवेक्खणता सत्थुमहत्तपच्चवेक्खणता जातिमहत्तपच्चवेक्खणता सब्रह्मचारिमहत्तपच्चवेक्खणता कुसीतपुग्गलपरिवज्जनता आरद्धवीरियपुग्गलसेवनता तदधिमुत्तताति।
340
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org