________________
२७४
दीघनिकाये महावग्गट्ठकथा
(८.३५५-३५५)
तुम्हाकं गुणे जानाति । अहं मनुस्सो हुत्वापि न जानामि, तुम्हाकं वसनगामं तुम्हाकंयेव पुन अहरणीयं कत्वा देमि, अयम्पि हत्थी तुम्हाकंयेव होतु, पेसुञकारकोपि तुम्हाकंयेव दासो होतु। इतो पट्ठाय महम्पि पुचकम्मं करोथाति धनं दत्वा विस्सज्जेसि । ते धनं गहेत्वा वारेन वारेन हथि आरुय्ह गच्छन्ता मन्तयन्ति “भो पुञकम्मं नाम अनागतभवत्थाय करियति, अम्हाकं पन अन्तोउदके पुप्फितं नीलुप्पलं विय इमस्मि व अत्तभावे विपाकं देति । इदानि अतिरेकं पुजं करिस्सामा"ति, किं करोमाति ? चतुमहापथे थावरं कत्वा महाजनस्स विस्समनसालं करोम, इत्थीहि पन सद्धिं अपत्तिकं कत्वा करिस्साम, अम्हेसु हि “चोरा''ति गहेत्वा नीयमानेसु इत्थीनं एकापि चिन्तामत्तकम्पि अकत्वा "सुबद्धा सुगहिता''ति उट्ठहिंसु, तस्मा तासं पत्तिं न दस्सामाति । ते अत्तनो गेहानि गन्त्वा हत्थिनो तेत्तिंसपिण्डं देन्ति, तेत्तिंस तिणमुट्ठियो आहरन्ति, तं सब्बं हत्थिस्स कुच्छिपूरं जातं । ते अरओं पविसित्वा रुक्खे छिन्दन्ति, छिन्नं छिन्नं हत्थी कड्डित्वा सकटपथे ठपेसि । ते रुक्खे तच्छेत्वा सालाय कम्मं आरभिंसु ।
मघस्स गेहे सुजाता, सुधम्मा, चित्ता, नन्दाति चतस्सो भरियायो अहेसुं। सुधम्मा वड्ढकिं पुच्छति - "तात, इमे सहाया कालस्सेव गन्त्वा सायं एन्ति, किं कम्म करोन्ती"ति ? “सालं करोन्ति, अम्मा''ति । “तात, मय्हम्पि सालाय पत्तिं कत्वा देही''ति । “इत्थीहि अपत्तिकं करोमाति एते वदन्तीति । सा वड्डकिस्स अट्ठ कहापणे दत्वा "तात, येन केनचि उपायेन मय्हं पत्तिकं करोही"ति आह । सो “साधु अम्मा'"ति वत्वा पुरेतरं वासिफरसुं गहेत्वा गाममज्झे ठत्वा “किं भो अज्ज इमस्मिम्पि काले न निक्खमथा''ति उच्चासदं कन्वा “सब्बे मग्गं आरुळहा''ति ञत्वा “गच्छथ ताव तुम्हे, महं पपञ्चो अत्थी'ति ते पुरतो कत्वा अझं मग्गं आरुयह कणिकूपगं रुक्खं छिन्दित्वा तच्छेत्वा मटुं कत्वा आहरित्वा सुधम्माय गेहे ठपेसि - "मया देहीति वुत्तदिवसे नीहरित्वा ददेय्यासी''ति ।
__ अथ निहिते दब्बसम्भारकम्मे भूमिकम्मतो पट्ठाय चयबन्धनथम्भुस्सापन सङ्घाटयोजन कण्णिकमञ्चबन्धनेसु कतेसु सो वड्डकी कण्णिकमञ्चे निसीदित्वा चतूहि दिसाहि गोपानसियो उक्खिपित्वा “भो एकं पमुटुं अत्थी'"ति आह । किं भो पमुटुं, सब्बमेव त्वं पमुस्ससीति । इमा भो गोपानसियो कत्थ पतिठ्ठहिस्सन्तीति ? कण्णिका नाम लड़े वट्टतीति । कुहिं भो इदानि सक्का लद्धन्ति ? कुलानं गेहे सक्का लद्धन्ति । आहिण्डन्ता पुच्छथाति । ते अन्तोगामं पविसित्वा पुच्छित्वा सुधम्माय घरद्वारे “इमस्मिं घरे कण्णिका
274
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org