________________
२६४
दीघनिकाये महावग्गट्ठकथा
(८.३४८-३४८)
___ जिघच्छतोति भुजितुकामस्स खुदाभिभूतस्स । जलन्तमिव वारिनाति यथा कोचि जलन्तं जातवेदं उदककुम्भेन निब्बापेय्य, एवं तव कारणा उप्पन्नं मम कामरागपरिळाहं निब्बापेहीति वदति ।
युत्तं किजक्खरेणुनाति पदुमकेसररेणुना युत्तं। नागो घम्माभितत्तो वाति घम्माभितत्तहत्थी विय । ओगाहे ते थनूदरन्ति यथा सो नागो पोक्खरणिं ओगाहित्वा पिवित्वा अग्गसोण्डमत्तं पञ्जायमानं कत्वा निमुग्गो सुखं सातं विन्दति, एवं कदा नु खो ते थनूदरं थनवेमज्झं उदरञ्च ओतरित्वा अहं सुखं सातं पटिलभिस्सामीति वदति ।
"अच्चङ्घसोव नागोव, जितं मे तुत्ततोमरं । कारणं नप्पजानामि, सम्मत्तो लक्खणूरुया'ति ।।
एत्थ तुत्तं वुच्चति कण्णमूले विज्झनअयदण्डको। तोमरन्ति पादादीसु विज्झनदण्डतोमरं । अडसोति मत्थके विज्झनकुटिलकण्टको। यो च नागो पभिन्नमत्तो अच्चसो होति, अङ्कुसं अतीतो; अङ्गुसेन विज्झियमानोपि वसं न गच्छति, सो "जितं मया तुत्ततोमरं, यो अहं अङ्कसस्सपि वसं न गच्छामी'"ति मददप्पेन किञ्चि कारणं न बुज्झति । यथा सो अच्चङ्कुसो नागो “जितं मे तुत्ततोमर"न्ति किञ्चि कारणं नप्पजानाति, एवं अहम्पि लक्खणसम्पन्नऊरुताय लक्खणूरुया सम्मत्तो मत्तो पमत्तो उम्मत्तो विय किञ्चि कारणं नप्पजानामीति वदति । अथ वा अच्चङ्घसोव नागो अहम्पि सम्मत्तो लक्खणूरुया किञ्चि ततो विरागकारणं नप्पजानामि । कस्मा ? यस्मा तेन नागेन विय जितं मे तुत्ततोमरं, न कस्सचि वदतो वचनं आदियामि ।।
तयि गेधितचित्तोस्मीति भद्दे लक्खणूरु तयि बद्धचित्तोस्मि । गेधितचित्तोति वा गेधं अज्झपेतचित्तो। चित्तं विपरिणामितन्ति पकति जहित्वा ठितं । पटिगन्तं न सक्कोमीति निवत्तितुं न सक्कोमि । वङ्कयस्तोव अम्बुजोति बळिसं गिलित्वा ठितमच्छो विय । "घसो"तिपि पाठो, अयमेवत्थो ।
वामूरूति वामाकारेन सण्ठितऊरु, कदलिक्खन्धसदिसऊरूति वा अत्थो। सजाति आलिङ्ग । मन्दलोचनेति इत्थियो न तिखिणं निज्झायन्ति मन्दं आलोचेन्ति ओलोकेन्ति,
264
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org