________________
१९८
दीघनिकाये महावग्गट्ठकथा
(४.२५४-२५५)
सब्बोतुकन्ति पुष्पं नाम एकस्मिंयेव उतुम्हि पुष्फति । अहं पन तथा करिस्सामि- “यथा सब्बेसु उतूसु पुफ्फिस्सती"ति चिन्तेसिं । रोपापेसीति नानावण्णउप्पलबीजादीनि ततो ततो आहरापेत्वा न रोपापेसि, सह चित्तुप्पादेनेव पनस्स सब् इज्झति । तं लोको रञा रोपितन्ति मञि। तेन वुत्तं – “रोपापेसी"ति । ततो पट्ठाय महाजनो नानप्पकारं जलजथलजमालं पिळन्धित्वा नक्खत्तं कीळमानो विय गच्छति ।
२५४. अथ राजा ततो उत्तरिपि जनं सुखसमप्पितं कातुकामो- "यंनूनाहं इमासं पोक्खरणीनं तीरे''तिआदिना जनस्स सुखविधानं चिन्तेत्वा सब्बं अकासि । तत्थ न्हापेसुन्ति अञो सरीरं उब्बट्टेसि, अञो चुण्णानि योजेसि, अञो तीरे नहायन्तस्स उदकं आहरि, अञो वत्थानि पटिग्गहेसि चेव अदासि च ।
पट्ठपेसि खोति कथं पट्टपेसि ? इत्थीनञ्च पुरिसानञ्च अनुच्छविके अलङ्कारे कारेत्वा इत्थिमत्तमेव तत्थ परिचारवसेन सेसं सब्बं परिच्चागवसेन ठपेत्वा राजा महासुदस्सनो दानं देति, तं परिभुञ्जथाति भेरि चरापेसि । महाजनो पोक्खरणीतीरं आगन्त्वा नहत्वा वत्थानि परिवत्तेत्वा नानागन्धेहि विलित्तो पिळन्धनविचित्तमालो दानग्गं गन्त्वा अनेकप्पकारेसु यागुभत्तखज्जकेसु अट्ठविधपानेसु च यो यं इच्छति, सो तं खादित्वा च पिवित्वा च नानावण्णानि खोमसुखुमानि वत्थानि निवासेत्वा सम्पत्तिं अनुभवित्वा येसं तादिसानि अस्थि, ते ओहाय गच्छन्ति । येसं पन नत्थि, ते गहेत्वा गच्छन्ति । हथिअस्सयानादीसुपि निसीदित्वा थोकं विचरित्वा अनस्थिका ओहाय, अस्थिका गहेत्वा गच्छन्ति । वरसयनेसु निपज्जित्वा सम्पत्तिं अनुभवित्वा अनत्थिका ओहाय, अत्थिका गहेत्वा गच्छन्ति । इत्थीहिपि सद्धिं सम्पत्तिं अनुभवित्वा अनत्थिका ओहाय, अस्थिका गहेत्वा गच्छन्ति । सत्तविधरतनपसाधनानि च पसाधेत्वापि सम्पत्तिं अनुभवित्वा अनत्थिका ओहाय, अस्थिका गहेत्वा गच्छन्ति । तम्पि दानं उट्ठाय समुट्ठाय दीयतेव । जम्बुदीपवासिकानं अनं कम्म नत्थि, रञ्जो दानं परिभुञ्जन्ताव विचरन्ति ।
२५५. अथ ब्राह्मणगहपतिका चिन्तेसुं- “अयं राजा एवरूपं दानं ददन्तोपि 'मय्हं तण्डुलादीनि वा खीरादीनि वा देथा'ति न किञ्चि आहरापेति, न खो पन अम्हाकं‘राजा आहरापेतीति तुण्हीमासितुं पतिरूप"न्ति ते बहु सापतेय्यं संहरित्वा रो उपनामेसुं। तस्मा- “अथ खो, आनन्द, ब्राह्मणगहपतिका'"तिआदिमाह। एवं समचिन्तेसुन्ति कस्मा एवं चिन्तेसुं ? कस्सचि घरतो अप्पं आभतं, कस्सचि बहु । तस्मिं
198
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org